Ascension (C)- Penitential Rite

Ascension (C)

The Eucharist is the Sacrament of the presence of the Lord with us. Let us prepare ourselves in this way by acknowledging our sins.

-Resurrected Lord, you ascended to the Father; Lord, have mercy.

- Resurrected Lord, You are here with us gathered to worship Your name: Christ, have mercy.

- Resurrected Lord, You are with us through the Spirit until the end of time: Lord, have mercy.

-May Almighty God….

6th Sunday of Easter (C)

PAGPALUNTAD SANG PAGHIDAIT

“Paghidait sa inyo!” ang nahauna nga ginhambal ni Kristo sang Siya nagpakita kag sa tagsa Niya ka-pakita sa iya mga gintutun-an sa tapos sya mabanhaw (Lk 24,36). Kay sa pagkamatuod, “PAGHIDAIT” gid man ang mensahi, indi lamang sang Panahon sang Pagkabanhaw, kundi bisan sang bug-os gid mismo nga kabuhi ni Kristo sang diri pa Siya sa duta.

Ang Biblia nagasugid nga sang pagkakita sang mga Apostoles sa Iya, kinulbaan sila tungod nakakita kuno sila sang ‘murto’ o ‘kalag’. Pero ang ila gid bala kakulba tungud  kay nakakita gid man sila sang “kalag”? Ayhan indi! Hinadlukan ang mga Apostoles indi tungod nakakita sila sang “murto”, kundi tungod nahuya sila sa ila mga kaugalingon. Ngaman? Tungod GINBAYAAN nila Siya. Sang Siya gindakop, daw mga ’talawan’ sila nga nagpalalagyo kag nagpalanago. Kag karon, yari Siya nagatindog sa atubangan nila, BUHI suno sa Iya ginpromisa. Apang si Jesus, imbes nga ‘tumbuyon’ sila, nagtamyaw pa sa ila: “Paghidait sa inyo…!”, nga kon sayuron, “Naintiendihan Ko kamo… Ginapatawad Ko kamo…”

Ining “Paghidait” ni Kristo wala lamang nagakahulogan sang isa ka butang kundi tatlo. Una, ang Paghidait isa ka panamyaw pareho sang “Good morning, good evening, hi, hello, kag iban pa nga sahi naton sang “casual” nga panamyaw….” Ikaduha, ang Paghidait isa man ka tinaga nga kon sayuron, “goodbye” ukon “paalam”. Buot silingon, “goodbye” sa tanan nga aligut-gut, “goodbye” sa tanan nga hisa, dumot kag indi pag-intiendihanay, kag iban pa… Kag ikatlo, ang Paghidait nagakahulogan sang "Pagkahamtang" nga indi kita magkatublag tungud kaupod naton ang Ginuo. Isa ini nga pagsalig nga indi kita mauyog sang bisan ano tungud yara ang Diyos nga kaupod naton. “Paghidait sa inyo” - amo gid ina ang ginabilin kag ginasiling mismo ni Ginoong Jesus subong sa imo kag sa akon, nga dapat man naton ihatag sa aton mga isigkatawo…

  Ang aton Ginuo nagbilin sang isa ka panugyan sa Iya mga gintutun-an, kag ini amo ang panugyan sang PAGHIDAIT– Paghidait nga indi katulad sang ginahatag sang kalibutan, kundi paghidait nga naangut sa Iya bilang Diyos sang KABUHI!

Para sa kalibutan ang pagluntad sang paghidait amo ang pagkadula sang kinagamo, may nagaluntad nga kalinong sa tunga naton, may katawhay sa aton palibut. Ginasiling gani nga “peace is the absence of war”. Ini nga klase sang paghidait, ayhan manami lantawon, apang indi ini ang sahi sang paghidait nga ginatungdan sang aton Ginuong Jesus, tungud ini nga klase sang paghidait sarang maangkon sa pamaagi nga indi sang maayo. Agud wala sang giyera, dapat pyerdihon ang nagapakig-away, ukon dapat mag-angkon ka sang hinganiban nga mas kapin sang sa imo kaaway agud indi siya makasulong pakadto sa imo. Sa sini nga eksena, nagaluntad ang gintawag nga “Cold War” ukon “Arms Race”- Paindis-indis sa pag-imbento sang mga hinganiban agud indi maka-abanse ang imo kaaway sa imo! May paghidait matuod, apang ini tungud kay ang isa nahadluk mag-una sa isa!

Lain ang paghidait ni Jesus! Wala ini ginabase sa kahadluk ukon paindis-indis, kundi sa kahilwayan kag pag-alalangay nga kita mga anak sang Diyos nga buhi! Kon kita nagakabuhi bilang matu-od nga mga mag-ululutod kag mga anak sang Diyos, ang HILWAY NGA PAGHIDAIT aton gid maangkon!

Isa ini ka daku nga panghangkat sa tagsa-tagsa sa aton sa subong nga panahon, tungud nga kabudlay na gid kaayo ang pagkabuhi nga may paghidait sa tunga sang mga kinagamo nga nagaluntad sa aton palibut. Apang sarang naton mapaluntad ini sa paghimakas paagi sa PAGPATAWAD katulad sa aton Ginoo.

ANECDOTE

NOT AFRAID

A small farm boy was milking his cow when all of a sudden a bull came charging towards him. As horrified workers nearby watched, the boy calmly continued his milking. To everyone’s astonishment, the bull stopped a few inches from the boy, turned around and walked away. Weren’t you afraid?. One of the workers asked the boy. Not at all, the boy replied , I knew this cow was his mother-in-law.

FOOD FOR THOUGHT

“Peace is not the product of terror or fear.
Peace is not the silence of cemeteries.
Peace is not the silent result of violent repression.
Peace is the generous, tranquil contribution of all to the good of all.
Peace is dynamism. Peace is generosity.
It is right and it is duty.” (Bishop Oscar Romero)

5th Sunday of Easter (C)- Penitential Rite

5th Sunday of Easter (C)

The Lord is forgiving and merciful. Let us acknowledge our sins and ask for His forgiveness.

-You gave us a new commandment- that we should love one another as You loved us; Lord, have mercy.

-Through Your death and resurrection, You renewed all things: Christ, have mercy.

-You are always with us at all times: Lord, have mercy.

-May Almighty God….

Translated Pastoral Letter of the CBCP on May 13 Elections

Pangitaa ang Maayo para sa Tanan (CBCP Pastoral Statement on the May 13 Elections)

“Ang gugma kag ang katutom maga-updanay; ang pagkamatarung kag ang paghidait magakit-anay.” (Ps 85:10)

Kada tion sang Pagpinili-ay isa ka promisa sang maayo nga tion ukon nagadala sang halit sa pala-abuton. Ang pagpili ara sa aton mga kamut. Daw sa nagahambal ang Mahal nga Diyos “Ginapapili ko kamo karon sa kabuhi ukon sa kamatayon, sa pagkamaayo ukon sa pagkamalaut sang Diyos, kag saksi ko ang langit kag ang duta sa inyo pagapili-on” (Deut 30:19).

Ang tuig 2019 indi lamang sang ordinaryo nga tuig sang pagpinili-ay. Ang ‘midterm election’ sa Mayo 13 masyado ka importante. Sa aton nga pungsod subong ang ‘check and balances’ sa gobyerno daw ginakalimtan lamang. Ang aton Senado daw amo nalang ang Institusyon sa Gobyerno nga nabilin samtang ang aton gobyerno daw halos nagakontolar na sang tanan. Masyado gid ka-importante nga magpili kita sang mga publiko opisyal nga may prinsipyo, maisug kag ang kaayohan sang tanan amo ang ila tinutuyo kag indi ang ila kaugalingon nga interes politikal. Ginapangabay gid namon ang mga botante nga mangin mainandamon sa ila pagboto.

Tuguti nga ang mga grupo sang mga laiko nga magtukib kag magbulig sa isa kag isa nga magkilala sa mga kandidato sing maayo kag magpili sang mga kandidato nga ang kaayohan sang tanan amo ang  ila ginapanumdum kag indi ang ginapromisa sang kandidato, mas labi na gid nga indi sa mga ginabaton sang mga botante sa sini nga mga kandidato. Ang pagpasakup sang laiko indi lamang paglimitahan sa wala sang partido nga ginapasakupan. Ang tagsa ka laiko gina-agda man sa pagpasakup sa may ginpili-an nga partido politikal. Buot silingon nga sila pwede ka-kampanya para sa mga maayo nga mga kandidato bilang paghimo sang ila Kristyano nga pagtuo. Apang, kapin pa sa pagpinili-ay ang isa ka seryoso nga bagay nga dapat naton patuhuyan sang aton atensyon amo ang makahaladluk nga pagbaylo sang aton Konstitusyon kag pag-aprobar sang federalismo sang aton ‘Lower House’ kag subong ginatalakay sang aton mga senador. Ginadula sini ang termino sang napili-an nga opisyal kag nagapasugut sang dinastiya nga magpadayon. Nagabukas ini sang aton mga dunang manggad sa pag-angkun sang mga ‘foreigners’ kag sa pagkontrolar sini. Ang bersyon sang ‘federalismo’ masyado ka lubog, kag dapat ipanghiwala sa eleksyon 2019.

Ginakontra naton ang tanan nga sahi sang paglikaw sa pagpili. Ini nga deretso sang tawo indi dapat pagtagu-on. Ginasulit namon ang amon ginhambal sang una :”Kon bayluhan gid man ang Konstitusyon, ang proseso dapat magdala sa pagpangapin kag pagpa-umwad sang moral nga mga balor sang tawo kag sang iya deretso kag dignidad, kabug-osan kag kamatuoran, pagpasakup kag pahiusa, kag para sa kaayohan sang tanan.” (CBCP PASTORAL GUIDELINES FOR DISCERNING THE MORAL DIMENSION OF THE PRESENT-DAY MOVES FOR CHARTER CHANGE issued on January 29, 2018) Waay gid namon makita nga ang pagbaylo sang Konstitusyon sang “Lower House” isa ka pag-umwad sang 1987 Konstitusyon apang isa lamang ka bentaha sang kaugalingon sang mga politiko sa subong nga panahon agud mapalawig ang ila termino. Nagapanindugan kami sa amon ginhambal sa amon sulat : Bilang mga alagad nga nagapanguna, nagpamati kami sa kadamu-an nga nagapati nga ang solusyon sa aton mga problema indi sa pagbaylo sang aton Konstitusyon, apang ang bug-os nga implementasyon sang 1987 Konstitusyon (e.g. sa dinastiya politikal kag sa kahilwayan sa inpormasyon), kag sa pagkay-o sang Local Government Code, nga gindisenyo sa pag-angkun sang poder sa ginahalinan gid sang awtoridad.”

Hinigugma ko nga Banwa sang Diyos, ari kita sa tama ka delikado nga ti-on sang aton maragtas. Sa aton mga kamut amo ang direksyon sang aton nga Pungsod. Magmangin mainandamon kita sa tagsa ka hitabo. Indi lamang kita mga tumalan-aw kundi mga tagpasakup. Si Papa Benedicto naghambal: “Ang daku nga bokasyon sang mga Kristyano nga mga laiko amo ang pagpasakup sa politika agud sa pagdala sang pag-alalangay, kamatuoran kag pagpangapin sang minatuod nga mga halimbawa, kag para sa paghatag sang minatuod nga tawohanon kag espirituhanon nga kaayo sang katilingban. Ang papel sang mga laiko sa pangkalibutanon nga mga bagay, ilabi na gid sa politika, amo ang yabi sa pagbantala sa katilingban. (Pope Benedict XVI on receiving the Bishops of Paraguay in September 2008) Si Papa Francisco nagatudlo: “Ang maayo nga katoliko wala sing labut sa politika. Indi ina sing minatuod. Indi ina sing maayo nga dalan. Ang maayo nga katoliko may labut sa politika, nagahatag sang pinakamaayo sang iya kaugalingon, para ang magagahum sarang makagahum… Wala sa aton ang makahambal. ‘Wala ako sing labut dira, kon paano sila mag-gahum.’… Indi, indi, responsable ako sa ila pag-ginahum, kag himuon ko ang ang tanan nga maayo agud mag-gahum sila sing maayo, kag himuon ko ang tanan sa akon masarangan sa pagpasakup sa politika.” (Pope Francis September 16, 2013) Dugang pa, ginapamati-an naton ang pangabay sang Santo Papa sa iya mensahe sa Pangkalibutanon nga Adlaw sang Paghidait sa sini nga tuig nga maayo nga pamolitika yara sa pagserbisyo sang paghidait.

Wala sing may makahambal sa sining panahon sang social media nga indi siya makapartisipar sa politika. Kada isa sa aton mabati-an ang aton tingug kag mangin bahin sang paghinala sa aton pungsod paagi sa pagpahayag sang aton mga panglantaw sa social media, apang may daku nga pagrespeto sa iban kag may handum sa pagpahayag sang kamatuoran. Ginapangabay gid namon ang  mga pamatan-on nga sa diin ang ila nga bwasdamlag amo gid ang nakapatad, nga magpasakup sa proseso sang eleksyon ilabi na gid sa pag-gamit sang ila ihibalo sa social media sa pagpalapnag sang kamatuoran, sang pag-alalangay, kag para sa ikaayo sang tanan.

Ang kaayo sang katilingban amo kuntani ang handum sang aton mga politiko kag ang kaayohan sang katilingban amo ang basehan sang aton pagpili para sa aton masunod nga mga politiko, kag sa pagkamatuod, “Ang paghigugma kag ang kamatuoran nagkit-anay; ang pag-alalangay kag ang paghidait magahalukay.”(Ps 85:11) sa aton nga duta. 

Para sa Konperensya sang mga Obispo sa Pilipinas,

+ ROMULO G. VALLES, D.D.
Archbishop of Davao
President, Catholic Bishops’ Conference of the Philippines
January 28, 2019

Good Shepherd Sunday- C- One Good Vote is Enough... We get the Government that we deserve!

IKA-APAT NGA DOMINGO SANG PASKWA (C) – Domingo sang Maayo nga Manugbantay

May isa ka pari nga ginpasidunggan sang iya nga mga Parokyano tungud nga sa malawig nga tinuig, siya nangin “Parish Priest” sang ila banwa, kag madamo siya nga mga ‘improvements’ nga nahatag sa Parokya. Ang tanan naghikut sang programa para sa iya. Tungud ini isa ka sorpresa sa iya, siling sang emcee sa programa, nga ginapangabay gid nila ang pari nga maghatag sang iya nga mga panugda-on nahanungud sa Parokya. Daw napilitan ang par isa paghambal bisan wala siya maka-preparar. Nagsugud siya sa pagsiling nga natandaan niya sang una nga sang bag-o palang siya nga pungko bilang Kura Paroko, may nagpalapit sa iya nga tawo agud sa pagkumpisar. Siling sang tawo nga isa siya ka makawat, sugarol, babayidor, bastos, kon sin-o magkontra sa iya, ginapapatay niya, wala siya garespeto sang kinamatarung sang iban, kon may okasyon lang siya gasimba, kag madamo pa nga mga katuntuhan. Siling sang pari nga ginadayaw gid niya ang katampad sang tawo sa pagbaton sang iya kasal-anan. Tama gid nga nag-abut ang mayor sa amo nga banwa, kay siya na tani ang mahambal, ugaling kay na ‘late’ siya. Nagpanagil-ut siya sa madamo nga mga tawo, kag iya ginkuha ang microphone kag naghambal nga: “Ginapasalamatan gid niya ang Mahal nga Diyos nga nagpadala sa ila sang Pari nga katulad sang ila ginapasidungan subong, isa ka mahugod kag mabu-ot nga pari.” Pero siling niya sa mga tawo nga lipud sa ila ihibalo, sang pag-abut gid ni Father, siya gid ang UNA nga tawo nga nagkumpisar sa iya! Ang mga tawo nagkadlaw nalang kay nasugid na sang pari ang iya mga kasal-anan. Muna kay nagpa-‘late-late’ siya, gani natukiban sang mga tawo ang iya mala-in nga dagway kag kina-ugali! Hehehe...

Aton subong ginasa-ulog ang Domingo sang Maayo nga Manugbantay, kag ginapatpat sa aton ang kalidad sang isa ka Maayo nga Manugbantay sa aton. Siya wala nagapakuno-kuno nga naga-alagad kuno, kundi siya hantup sa iya pagdala sa madabong nga halalban sang iya nga panong.

Sa bwas, eleksyon na, kag magapili naman kita sing mga Manugbantay nga magadala sa aton sa halalban nga madabong. Sin-o bala ang aton pili-on? Aton tulukon ang mga kalidad nga ginahatag subong ni San Juan sa aton Ebanghelyo.

Ang Maayo nga Manugbantay yara sa tanan nga oras… he is present ALL THE TIME. Amo gani nga siya NAGATAWAG sa iya mga panong tungud yara siya sa tanan nila nga mga kinahanglanon. Ang isa ka lider nga pirme lang nagapadala sang iya nga ‘proxy’, indi sang takus nga paga-botohon kay wala ang iya presensya sa ti-on nga kinahanglanon siya sang iya nga panong. Kon sa diin siya tsa nga transaksyon kag ginapabay-an lang niya ang iya panong nga magtalang!

Ang Maayo nga Manugbantay NAKAKILALA sang iya mga panong. Indi siya sing malayo sa ila. Indi nga kilala lang niya sila kon may bunyag, kasal, lubong, kag mag-sponsor sila sa misa sa piesta kag sa iban nga okasyon. Amo lang ini ang masami nga makita mo sila sa Simbahan! Kilala niya ang iya panong 24 oras sa isa ka semana. Buot silingon wala siya mahamulag sa ila. Suno kay Papa Francisco, ‘Ang isa ka Maayo nga Manugbantay, pareho sang BAHU sang iya man nga panong.’ Sa sini ginahangkat kita nga dapat gid magkabuhi upod sa aton panong, kag dapat mangin isa kita sa ila mga giho, agud makilala naton sila sing maayo kag matul-id.

Ang Maayo nga Manugbantay NAGAPANGUNA SA IYA MGA PANONG. Wala niya ginapabay-an ang iya panong! Wala siya nagahambal nga sa inyo lang ang perwisyo, ang ginansya yari sa akon. Wala siya nagapabungol sa mga isyus nga gina-atubang sang iya banwa, sa bagay nga siya gani ang nagapamuklat sa iya mga kasimanwa nga ang isa ka isyu makahalit sa iya panong. Wala siya nagahipos kon ang isyu para sa kaayuhan sang iya panong kag siya ang nagapanguna sa paghatag sang maayo nga kinabuhi para sa iya banwa.

Ang Maayo nga Manugbantay NAGAHATAG BISAN PA SANG IYA NGA KABUHI. Wala siya nagabale sang iya kamayaran kundi ang kamayaran sang iya nga panong. Wala siya nagapanumdum sang iya kaugalinon nga bentaha, kundi ang ikaayo sang iya nga panong, sa bagay nga handa siya sa ‘pag-ula’ sang iya nga dugo kon ini ginakinahanglan lamang mahaw-as niya ang iya nga panong. Iya ginapasulabi ang ikaayo sang iya nga panong sang sa iya kaugalingon sa bagay nga ginatulok lang niya ang kaayohan sang tanan kag indi ang iya.

Ang Maayo nga Manugbantay NAGAPANGAPIN sa iya nga panong. Indi siya sang ‘Bantay Salakay’ nga nagadalagan na sa ti-on nga nabutang sa alang-alang ang iya nga panong, sa bagay nga siya ang una nga nagapatad sang iya nga kaugalingon sa ti-on sang mga makakululba nga sitwasyon. Mangangapin siya sang iya nga panong, sa bagay nga iya ginadala ang iya nga panong sa kasigurahan nga sitwasyon agud sila mapahamtang sa ila nga pagkabuhi.

Amo ini ang mga kalidad sang Maayo nga Manugbantay. Ang aton bala pagapili-on bwas, matuod gid nga magabantay sa aton. Indi naton pagtugutan nga tumbasan ang aton boto nga tama ka sagrado sang kwarta, kundi aton paluntaron ang aton konsyensya. Isa lang ka MAAYO NGA BOTO ang kinahanglan naton agud magmaayo ang aton Sistema. ONE GOOD VOTE is enough. Kuntani indi kita mahaylo sang mga promisa sang aton mga politiko, kundi nga aton tukibon nga sila Maayo gid nga Manugbantay para sa aton. Kon sin-o ang aton ginapili, amo man na nga sahi sang pag-ginobyerno ang aton maangkon. We get the government that we deserve.    

3rd Sunday of Easter (C)- Penitential Rite

3rd Sunday of Easter (C)

The Lord showed Himself to the disciples to strengthen them. In the Eucharist, the Lord is with us to strengthen us. Are we worthy to celebrate this mystery?

-You raised the dead to life through the Holy Spirit: Lord have mercy.

-You brought forgiveness and peace to sinners: Christ, have mercy. 

-You gave light to those in darkness: Lord, have mercy.

-May Almighty God….