3rd Sunday of Advent (GAUDETE SUNDAY)

 

3^rd Sunday of Advent (GAUDETE SUNDAY) 

Jn. 1: 6-8. 19-28

 

Ang “GAUDETE” naghalin sa tinaga nga Latin nga “gaudium”, buot silingon, “Kalipay o Kasadya”. Ang ikatatlo nga Domingo sang Adbiento ginatawag nga “Gaudete Sunday”. Gani ini Domingo sang Kasadya o Kalipay.

Kag ngaman kita dapat magkinasadya? Tungod malapit na lang kag mabun-ag na ang aton Ginuo nga nagapatimaan nga ANG DIOS MAAYO GID SA ATON. Ini nga sabat aton masat-um sa ngalan sang ‘TINGOG’ nga nagasinggit sa desierto: “Amana ninyo ang alagyan sang Ginoo. Maghimo kamo sang tadlong nga dalan nga Iya pagaagyan” – si SAN JUAN BAUTISTA. Ang ngalan nga JUAN naghalin sa tinaga nga Hebreo nga ‘YOHANAN’, nga ang buot silingon, “ANG DIOS MAAYO O MABUOT”. Kag ang tinaga nga ‘MAAYO O MABUOT’ nagakahulugan sang pila ka butang: ‘mabuot’ o ‘maalwan’ o ‘maluluy-on’ o ‘wala gapatopato’.

Si San Juan Bautista ‘kaayo o kabuot sang Dios’ sa iya mga ginikanan. Si Zacharias kag Elizabeth nagasalig gid sa Dios pero sila wala sing bata. Dugangan pa nga sila tigulang na kag si Elizabeth mamala na kag baw-as pa. Apang ang Kaayo sang Dios nagbukas sang taguangkan ni Elizabeth kag naghatag sa ila sang pinakabilidhon nga regalo – ang bata nga si Juan.

Si San Juan Bautista ‘kaayo o kabuot sang Dios’ sa Iya katawhan. Sa iya nakit-an sang mga tawo ang ‘kaayo sang Dios’ nga nagaagda sa ila sa pagliso kag pagtadlong sang ila kabuhi bangod malapit na ang katumanan sang ila handum nga pag-abot sang ila Manluluwas. Pat-ud gid nga sa sadtong mga nakabaton sang pagpatawad paagi sa bunyag ni Juan nakatuad: “Salamat sa Dios! Sobra gid kaayo sa Iya!” Apang sa mga tawo nga wala magsapak sa iya kag naghusga kag nagkontra pa gani sa iya bangud sang iya itsura, pagbayu, pagkabuhi kag paghangkat batok sa ila pagka-hipokrito, nagkulomoron nga: “Buang sya! Nadula na ang iya panghuna-huna nga maayo!”

Kaangay kay San Juan Bautista, kita man ginaagda nga mangin “kaayo o kabuot sang Dios” sa aton komunidad. Kita ginaagda paagi sa pagpanaksi kay Kristo. Ayhan indi kaangay kay San Juan nga ginpugutan sang ulo, kita ginaagda nga ‘mamatay sa aton kaugalingon’ paagi sa aton pagpakamaayo, pagkamapainubuson, pagkamaluluy-on o pagkamaalwan sa aton mga isigkatawo.

 Sa aton pagsaulog sang tuig sang misyon, kita ginatawag sa pagpaambit sang bugay sang pagtuo nga aton ginhakus sang nagligad na nga 500 ka tuig. Ginapakita sa aton ang kaayo sang Diyos kag kita mangin alagyan sini nga kaayo tuhoy sa aton isigkatawo.

Kita tanan mga MANUGPAAMBIT kag kadaku sang aton inugpaambit- ang aton pagtuo kay Kristo nga amo ang Maayong Balita sa tanan. Si Kristo amo ang aton manggad. Ipaambiy naton Siya sa aton mga utod.

2nd Sunday of Advent (B)

 

PAGBAG-O- 2^nd Advent B (Mk. 1: 1-8)

   “Ang isa ka maestra naghatag sang test sa iya grade six nga mga estudyante. Siling niya, “Class ang test ninyo amo ini. Hatagan ko kamo isa-isa sang jigsaw puzzle sang bug-os nga kalibutan. Dapat balayon ninyo ini sa sulod sang trienta minutos. Kon sin-o ang una nga makabalay o makakumpleto sini nga jigsaw puzzle, exempted sa aton final exam.” Sa tapos nya hatag sang jigsaw puzzle sa isa-isa sa ila, sya nagsignal, ‘Your time starts now!’

  Pagkatapos sang lima ka minutos, ang isa sang iya mga estudyante nag-alsa sang kamot kag naghambal nga tapos na niya human ang jigsaw puzzle. “Paano mo nahuman ang puzzle sa madasig kag malip-ot nga tion?” pamangkot sang maestra. Dayon ang estudyante, nga indi gid man maalam, nagyuhom kag nagsabat, “Bal-an mo Maam, sang akon baliskaron ang jigsaw puzzle, akon nakita ang itsura sang isa ka tawo didto. Sang nahuman ko na ang tawo, nabalay ko man dayon ang jigsaw puzzle sang kalibutan.”

  Ang mga problema sang bug-os nga kalibutan sarang lamang masolusyonan paagi sa paghuman o pagkumpleto sang tawo. Ang solusyon sa madamu nga sala kag tiko sa kalibutan amo ang pagtadlong sa kabuhi sang tawo. Madamo sa aton ang nakulangan - nakulangan sa pagtamod sang mga kinahanglanon sang aton isigkatawo tungud kita maiya-iyahon… nakaulangan sa paghigugma tungud ang aton lamang ginpalabi amo ang aton kaugalingon… nakulangan sa pag-alagad tungud gusto naton alagaran… kag iban pa nga mga kakulangan. Amo ini ang buot silingon sang pagsininggit ni San Juan Bautista: ‘Amana ninyo ang dalan sang Ginoo. Maghimo kamo sang tadlong nga dalan nga Iya pagaagyan’.

  Subong nga kita bahin sang mga problema sa kalibutan, kita parte man sang iya sini nga solusyon. Kon gusto sang tawo bag-uhon ang bug-os nga kalibutan, dapat ini  mag-umpisa sa iya nga kaugalingon.

  Tuig subong sang Simbahan bilang Misyonero. Kag kita ginapahanumdum nga kita ginbugayan sang pagtuo nga dapat man naton ipaambit sa isa kag isa. Magmaalwan kita sa pagpaambit sang aton bulig sa aton mga isigkatawo. Sa sini nga paagi aton ginahulat sing may daku nga paglaum ang pag-abut sang aton Ginuo nga Siya gid magaabut paagi sa aton pagbukas sang aton mga palad kag tagipusuon sa nagahulat sang aton itunghol nga bulig sa ila.

  Mangin misyonero/a kita nga may kaalwan sa pagpa-ambit kay Kristo sa aton mga utod nga labi nga nagakinahanglan.

 

1st Sunday of Advent

 

1st Sunday of Advent (Mk 13: 33-37)

MAGBANTAY!

Happy New Year! Bag-ong tuig na sa Kalendaryo Liturhiko sang aton nga Simbahan. Nagasugud naman ang isa ka pahina sang aton nagatini-ug-tiug nga panahon sa aton Kalendaryo Liturhiko, kag aton mabati-an ang pangagda sang aton Ginuo nga magmanginhanda sa kon ano man nga matabo kay wala kita makahibalo kon san-o, kon paano, o sa diin maga-abut ang tion nga Siya magakari. Ang sigurado gid lang, nga Siya MAGA-ABUT!

Ang panahon sang Adbiento naghalin sa tinaga nga ni-Latin nga “Adventus” nga ang buot silingon: “Pag-abut… Paghulat, ukon Pagbantay”. Ini nga panahon sang pagbantay o pagpa-abut isa ka “makahalawat-hawat” nga paghulat, tungud wala kita makahibalo kon san-o gid ang natalana nga ti-on. Buot silingon nga ini nga pagbantay, pagbantay nga wala naga-pauyaya kundi pagbantay nga may kalangkag mientras ginabuhat naton ang gintugyan sa aton sang aton “agalon”.

Ginasiling nga ang aton Ginuo may tatlo ka sahi sang pag-abut. Una, Siya nag-abut bilang isa ka bata nga natawo sa pasungan. Ang ikaduha, ang Iya nga pag-abut bilang Hari sa katapusan nga panahon. Kag ang ikatatlo, amo ang naga-angut sang Iya duha nga pag-abut, ang Iya pag-abut sa aton “Adlaw-adlaw” nga kabuhi!

Siya makita naton adlaw-adlaw sa aton mga kubos nga kautoran! Diri Siya naga-abut sa aton adlaw-adlaw nga pagkabuhi,,,diri naton Siya masumalang. Tani, manami ang aton pag-abi-abi sa Iya sa sining panahon sang Iyang pagpakatawo… tani makita kag makilala naton Siya sa mga KUBOS naton nga mga kautoran– ang aton giinabuhat sa ila ginabuhat naton kay Kristo!

Bag-o naman nga tuig sa aton Kalendaryo Liturhiko kag tapos na ang tuig sang “Dialogue towards Harmony”. Nagasugud naman subong ang tuig “Ad Gentes (Gifted to Give)” ukon tuig sang Misyon. Kita ginapahanumdum nga sa aton ika-500 ka tuig nga pagsukat bilang Katoliko nga Pungsod sa Asia, kita ginregalohan sang Pagtuo nga amo man ang aton ihatag sa aton mga isig-katawo sa aton adlaw-adlaw nga pag-ginawi. Paagi sang aton pagtuo kay Kristo, kita mangin Iya instrumento sa paghatag sing maalwan sa aton mga isigkawo, ilabi na gid ang mga nagakinahanglan- ang mga kubos, kupos, kag kabos. Sila ang mga wala-wala sa panan-aw sang kalibutan nga dapat naton patuhuyan sang aton igtalupangud tungud sa ila kita ginapadala sa pag-misyon- sa pagdala sang maayong balita nga ginbaton gikan sa aton Ginuong Jesukristo.

Nag-abut na sa aton si Jesukristo 500 na ka tuig ang nagligad. Aton siya ginbaton bilang regalo, kag aton man siya ipanagtag sa pagpaambit sa Iya sa isa kag isa.

CHRIST THE KING- Year A (Nov. 22, 2020)

 

CHRIST THE KING- Year A  (Nov. 22, 2020)

( Mt. 25: 31-46)

 

    Basta parti gani sa katapusan sang kalibutan, madamo sa aton ang nagalasa kag nagapamangkut kon san-o bala ini mahanabo? Ayhan sa intensyon nga agud mangin handa kon mag-abut ini. Halos kada dekada sang aton nga henerasyon, may yara gid kita nga mabati-an nga mga panagna nahanungud sini nga isyu. Ang iban nagasiling nga kinahanglan magpanagu sa kweba, kag magdala sang madamo nga balon nga kandila kay may yara nga “three days darkness” kon ini mahanabo. Ang iban man nagasiling nga magkadto na sa ila relihiyon kay sila lang ang maluwas. Kag madamo pa kita nga mabati-an nga mga huring-huring parti sa sini nga ginakakugmatan nga hitabo.

  Apang ano ang ginatudlo sa aton sang aton Liturhiya sa subong nga Domingo, sa diin aton ginasaulog ang Kapiestahan ni Kristo nga hari ukon ang Cristo Rey? Ini nga kapiestahan nagatudlo sa aton nga “nagatakup” na ang isa ka bahin sang Kalendaryo sang Simbahan, tungud “magasugud” naman ang isa ka bag-o nga pagti-ug sang Liturhiya sa aton mga selebrasyon. Magatakup na ang “Year A”, kag magsugud naman ang “Year B” sa pagsugod sang Panahon sang Adbiento. Sa bug-os nga tuig, ginsaulog naton ang pagti-ug sang aton kabuhi sa kabuhi sang aton Ginoo, kag karon, bilang pagtakup sini, aton nga GINAPAHAYAG nga sa pagkamatuod, ang NAGAHARI sa aton pag-ginawi amo si Kristo!- Si Kristo nga magakari bilang aton nga Hari. Amo ini ang ginatumud subong sang aton Liturhiya- ang aton Ginoong Jesus magakari sa katapusan nga panahon bilang Hari sang tagsa-tagsa. Kon san-o ini mahanabo, BISAN SI KRISTO WALA SINI MAKAHIBALO, kundi ang Iya lamang Amay sa langit! Apang kon mahanabo ini nga tion, ini tungud nga may gina-aman Sya nga isa ka bag-o nga pagpamukadkad sang isa ka BAG-O nga kabuhi.

   Sang una nga kustombre, ini nga kapiestahan amo ang kapiestahan sang mga Amay sang mga panimalay tungud ang mga amay amo ang “hari” sang ila nga pamilya… Ang hari nga amo ang dapat nga haligi sang panimalay nga Kristiyano. Ini nga pagkahari naga-ilig sa pagkahari sang aton Ginuong Jesus nga amo ang aton sadsaran sang aton nga pagtuluohan nga Kristiyano.

   Ang pagkahari sang aton Ginuo, matuod-tuod kag wala naga-isip nga pag-alagad. Kag ini amo kuntani ang sulundan sang aton mga amay sang aton tagsa ka panimalay. Ang isa ka amay nga uyaya sa iya obligasyon sa pag-alagad sa iya pamilya, indi takus nga mangin amay sang panimalay! Ang isa ka amay, bilang haligi, dapat mangin kabakud sang iya nga pamilya kag ginagikanan sang kusug sang tagsa ka katapo sa pagpangatubang sang mga kabudlayan sa adlaw-adlaw nga pagkabuhi! Pila ayhan sa aton mga amay sang pamilya ang makabig naton nga matuod-tuod nga hari nga naga-alagad?

   Kon magbasa kita sang nobela, maglantaw sang tele-serye, ukon maglantaw sang sine, nagahawat-hawat kita sa paghulat sang tion nga magasiling: THE END. Buot silingon tapos na ang tanan. Buot silingon, HUMAN na ang istroya, kag gani ang manunulat sina nga istorya, sarang naman makasugod sang isa ka bag-o nga istorya. Kon ang sine gani, TO BE CONTINUED… masiling kita, pigado ina nga sine tungud BITIN. Sa bagay nga masiling naton nga KUMPLETO ang pagsaysay kon may yara nga PAGTAKUP ukon ending ang ginapatuhoyan sang istorya.

  Amo man sini sa aton pagkabuhi. Indi sing human ang tanan, kon wala sang pagtapos. Kag amo man ini ang tinutuyo subong sang aton Ebanghelyo sa aton pagsaulog sang Piesta ni Kristo nga Hari. Magatapos ang tanan sa sining kalibutan, kag sa iya nga pagtakup sini, magakari ang aton Ginoo nga magatimbang sa aton tanan suno sa aton BINUHATAN NGA MAAYO SA MGA KUBOS KAG IMOL NATON NGA ISIGKATAWO. “Kay gingutum ako kag ginpakaon niyo ako, gin-uhaw ako kag ginpainum ninyo ako, dumulu-ong ako kag ginpadayon ninyo ako sa inyo mga puluy-an, hubo ako kag ginpabayu-an ninyo ako, nagmasakit ako kag gin-atipan ninyo ako, nabilanggo kag gindu-aw ninyo ako.” Sa pagtakup naton sang isa ka tuig sang kalendaryo Liturhiko sang Simbahan, kita man dapat maghatag sing SUMA sa sahi sang kabuhi nga aton nga aton ginkabuhi sa pagtalupangud sang presensya sang aton Ginoo paagi sa mga kubos kag mga imol.

  Matuod nga may “ending” ang tanan sa sining kalibutan, apang paano ang aton pagtakup sini? Kon si Kristo ang matuod nga Hari sang aton kabuhi, kilalahon naton Sya sa mga imol kag mga kubos!

33rd Sunday –Ordinary Time- Year A

 

33rd Sunday –Ordinary Time- Year A  

(Mt. 25: 14-30) 

  “Maayo gid, maayo kag matutum nga suluguon! Tungud kay maayo ka magpatikang sang diutay nga kantidad, karon itugyan ko sa imo ang daku nga kantidad. Dali diri kag mag-ambit sang akon kalipay!”

  Sa katapusan sang panahon, magapangayo sing husay sa aton ang aton Ginoo nga ginatumod subong sa palaanggiran sang isa ka agalon nga nagbalik gikan sa madugay nga pagpanglakaton sa malayo nga duog. Sa iya nga pagbalik, iya nga pangayuon kon paano naton ginpatikang ang iya ginbilin nga mga pagkabutang sa aton responsibilidad. Sa mga nagpatikang ukon nagpatin-ad sang iya ginbilin, sya magapadya, kag sa mga wala sang ginhimo, ukon nangin uya-ya sa iya ginbilin, sila pagasilutan. Kasimple gid lang kaayo sang basehan sang padya ukon sang silot. Ang nagpaumwad sang iya ginhatag pagapadyaan, kag ang wala  magbuhat sang dapat nila nga buhaton, pagsilutan!

Isa ka adlaw nagpaindis-indis ang mga sapat kon ano ang ila nahatag sa ila nga amo. Ang manok nagsiling: “Ako ang pinakadamo nga ginhatag, kay nagahatag ako sang akon itlog sa madamo nga mga beses sa akon amo!” Ang kanding nagsiling : “Ako ya ang may madamo nga ginhatag, kay ginahatagan ko adlaw-adlaw sang akon gatas ang akon amo!” Ang baboy nga nagahipos lang sa kilid kay naga-ungad pa sang iya damug, nagsiling: “Ako ya, kaisa lang maghatag, pero ginahatag ko ang BUG-OS ko nga KAUGALINGON sa akon amo!”.

Matuod nga nagahatag kita sang mga halad sa Mahal nga Diyos, pero basi ang aton lang ginahalad ang indi na naton kinahanglanon ukon ang sobra lang sa aton kinita-an, pero sa pagkamatu-od, malayo ang aton kaugalingon kag tagipusu-on sa aton ginahatag kay ginahatag ta lang ang indi ta na kinahanglan ukon nagapabug-at lang sa aton.

Ang maayo nga enkargado nga ginatumod sang aton Ginuo sa Ebanghelyo amo ang naga-entrego sa iya sang KABUG-USAN sang iya kinita-an ukon ang kabug-osan sang iya KAUGALINGON. 

Nagahingapos na ang tuig sa aton kalendaryo Liturhikal, kag ginapatungud ang aton Ebanghelyo nga sa ulihe, pangayu-an kita sang aton Ginuo sang husay sa mga kaayohan nga Iya ginhatag sa aton. Ginpatikang ta bala ini sing maayo kag ginhatag sa Iya ang kabug-osan sang aton ginbuhat sa aton kabuhi?

  Tanan kita mga utod, enkargado lang sang Mahal nga Dios sa sining kalibutan. Ginhatag bala naton ang pinaka-maayo sa pagpatikang sang mga kaayohan nga iya ginpahulam sa aton? Nangin responsable bala kita sa mga manggad nga iya ginbilin sa aton agud aton patin-aron paagi sa isa ka maayo nga pagpangabuhi? Ano ang husay nga aton mahatag sa Iya kon Sya magkari? Kuntani indi kita mag-inimut sa Iya, ukon magkahakug sa mga butang sining kalibutan, kay ang tanan nga aton, Iya, kag Siya ang nagapanag-iya sang tanan nga yara sa aton. Magmaalwan kita sa pagbalik sa Iya sang tanan nga kaayohan nga Iya ginpahulam sa aton.

32nd Sunday in Ordinary Time- Year A

 

32nd Sunday in Ordinary Time- Year A  

(Mt. 25:1-13)

 

Sang bata ka pa, ang imo hardin “Rose Garden”. Sang pamatan-on ka, ang imo hardin “Meteor Garden”. Sang hamtong ka na, ang imo hardin “Beer Garden”, kag sang tigulang ka na kag madali ka na lang magtaliwan, ang imo hardin “Memorial Garden”. Apang sa aton nga mga Katoliko may sugpon pa ini. Pagkatapos sang memorial garden amo ang “HEAVENLY GARDEN”. Amo ini ang aton ginahandaan sa sining dutang luhaan. Ang kaalam indi lamang sang ihibalo kundi PAGKA-MAINANDAMON… paghanda sa maayo ukon malain nga magaabut sa aton kabuhi.

Ang palaang-giran sang mga maalam kag mga kulang-kulang nga mga birhenes ginhambal sang aton Ginuo sa kultura nga lain sang sa aton kultura subong. May mga Pulong sa bag-o nga kasulatan nga sarang makatudlo sa aton sa paghangup sini nga Palaang-giran subong. Sang una ang kasal nagasugud nga ang nobyo kag ang iya mga abyan nagalakat agud sa pagsugat sang nobya sa iya nga puluy-an kag ginikanan. Ang seremonya nagasugod sa gab-i sa bagay nga ang partido sang lalaki nagasugud sang ila hilikuton pagtunud sang adlaw. Sa pag-abut sang nobyo nagahulat na ang nobya kag ang iya mga partido sa pagsug-alaw sang nobyo. Naga-upod dayon ang mga birhenes sa balay sang nobya kag sa iya pamilya sa diin pagahiwaton ang punsyon. Nagadala ang mga birhenes sing lampara kag nagakanta sang mga ambahanon sang paghigugma samtang nagapanglakaton sila nga nagaprosesyon sa kagab-ihon.

Sa Palaanggiran, naulihi sa pag-abut ang nobyo asta gid magtungang-gab-i. Sa pihak nga bahin, ang mga birhenes nga wala nakadala sang paaman nga lana, naka-diskubre nga diutay na lang ang ila lana sa bagay nga nagkadto sila sa malapit nga mga barangay sa pagbakal sing lana. Apang ang prosesyon nakasugod na kag sang mag-abut sila sa ila pagbakal sing lana, nakasugod na ang punsyon kag nakapinarado na ang balay sang nobya. Siguro daku gid ang ila kahangawa sang magsinggit sila: “Ginuo, Ginuo, buksi man kami!” kag nabati-an nila ang nobyo nga nagsiling: “Wala ako makakilala sa inyo.”

 

Ini nga Palaanggiran, makita lang kay San Mateo Ebanghelyo, nagapahanumdum sa mga kristyano sang una  nga panahon nga magmangin handa nga MAINANDAMON  sa nagahilapit na lang nga pag-abut sang Manluluwas. Si San Mateo nagahambal sa ila nga ang pag-abut sang Manluluwas sarang nga madali na lang o madugay pa suno sa ginapaabut kag gani dapat magmangin handa  sila sa tanan nga tion paagi sa paghanda sang paaman nga lana sa ila mga lampara. Madamo sang mga detalye ang aton makita nga sarang naton maangut kon lantawon naton ini sa detalye sang palaang-giran sang aton Ginoo. Ang nobyo amo si Kristo. Ang nobya amo ang Simbahan (Bug. 22:17). Ang mga birhenes amo ang tanan-tanan nga katapo sang Simbahan. Ang lampara nga may lana nga wala sing paaman nga lana nagarepresentar sang pagtuo nga halos ginahuptan sang tanan. Ang lampra nga may paaman nga lana nagarepresentar sang maayo nga mga buhat sang nagahulat. Ang lampara nga wala magbalon sing paaman katulad sang pagtuo lamang nga wala sing maayo nga binuhatan- patay kag wala’y pulos (San. 2:17).

Ang kay San Mateo bala nga mensahe mapuslanon pa sa aton nga panahon subong nga mga moderno nga mga Kristyanos? Mapuslanon gid! Samtang nagahingapos kita sa aton Kalendaryo Liturhiko, ang Simbahan, paagi sa Ebanghelyo, nagaagda sa aton sa pagpamalandong sang katapusan- katapusan sang aton kabuhi kag katapusan sang kalibutan. Ang pinaka-manami nga paghanda amo ang pagsunod sa mga maalam nga mga birhenes. Ang mga maalam nga mga birhenes nagbalon sing paaman nga mga lana agud magpadayon sa pagsiga ang ila mga suga. Sa amo man nga bagay, magpadayon kita sa pagbuhat sing maayo kag sa pagpabilin sa pagkabuhi sa aton nga pagtuo. Amo ini ang pinakamaayo sa paghanda sang aton kaugalingon sa pag-abut sang aton nga Ginoo, bisan pa, ano nga oras Siya magaabut.

All souls Day

 

All souls Day

 (Jn. 14:1-6 or Jn. 6:37-40)

ANG KAPUPUN-AN SANG KABUHI

May isa ka tawo nga nakakita sang prosesyon sang pagkumpanyar sa isa ka manggaranon nga napatay… Napulo ka “jeep” ang ginakarga nga mga bulak… Biente singko ka “limousine” ang nagakuray nga nagapatukar sang martsa sa patay… ginatus ka mga salakyan nga puno sang nagalalaw (nga ginsuhulan para maghibi para sa napatay.” Ang tawo wala makapugong sang iya kaugalingon nga nagkomentaryo sa iya amigo sa iya luyo; “Pre, mu na ya ang bintaha kon manggaranon ka!” Apang ang iya amigo nagsiling: “Pre, tuluka bala kon pila kabilog ang nagakumpanyar… maisip mo sa imo 10 ka tudlo…kag daw nalipay pa sila! Siguro mas gusto nalang nila nga mapatay siya kay bisan manggaranon siya… DALUK man!”

Amo bala ini ang kahulugan sang kapupun-an sang kabuhi? Garantiya bala ang pagkamanggaranon sa dutan-on nga manggad agud masiling naton nga sigurado na gid ang aton nga kaluwasan?

Sa aton pagsaulog sang Kapiestahan sang mga minatay, kita ginapahanumdum sang aton nga Ebanghelyo nga ang matuod nga garantiya sa kaluwasan amo ang “PAGHI-UPOD” naton sa aton Ginuong Jesukristo, kay Siya amo ang DALAN, ang KAMATUORAN, kag ang KABUHI! Buot silingon nga kon kita mahilayo sa Iya, ang aton direksyon amo ang PAGTALANG, KABUTIGAN, kag KAMATAYON!

Nakahibalo kita nga ang manggad kag kadayawan, umalagi lamang kag bisan ano pa ang aton himuon, indi ta ini madala sa pihak nga kinabuhi! Ang minatuod nga garantiya sang kabuhi nga wala’y katapusan amo ang pagpabilin nga MATUTUM NGA ABYAN sang aton Ginuong Jesus. Siya nagapanaad sa aton nga Siya magahanda sang duog para sa aton sa ginhari-an sang Iyang Amay sa langit, sa diin kita tanan magakilita-ay sa pag-ambit sang wala’y katapusan nga himaya.

Sa aton nga pagpanglakaton sa sining dutang luhaan, kaupod bala naton ang aton Ginuong Jesus?

 

 

ALL SAINTS’ DAY

 

ALL SAINTS’ DAY

(Mt. 5: 1-12)

 

Aton subong ginasaulog ang Piesta sang mga Santos. Sila mga patay na, kag kita man nagapati nga sila man mga tawo nga katulad naton, apang sang sila nagakabuhi pa, nagkabuhi sing MATARONG KAG BALAAN, sa bagay nga sila karon nagaambit na sang kapupun-an sang kalipay upod sa aton Amay sa langit.

Apang kita nga Pilipino, masami, nga Piesta palang sang mga Santos, kon wala sang COVID, nagakadto na sa mga sementeryo, nga para sa kalabanan sa aton Piesta Minatay na! Ngaman? Ayhan tungud ini sa rason nga ang aton mga minatay ginakabig man naton nga nga “santos” tungud sila nagkabuhi man nga matarong sang sila nagakabuhi pa diri sa duta. Ang aton mga pinalangga nga nagtaliwan ayhan may mga kapaltahan man nga nahimo sang sila ari pa sa aton luyo, apang kita man nagapati nga sila man naghimud-os nga magmatarong, kag magpakasantos sa ila masarangan. Sa bagay nga kita nagasalig nga sa ulihe sila man magaambit katulad sang mga Santos, sa kapupun-an sang kalipay kag himaya sang Amay didto sa langit.

Si Linda Ellis, isa ka poet kag manunulat nagsiling nga ang labing importante sa lapida amo ang “kurit” nga nagapatunga sa adlaw sang pagkatawo kag adlaw sang pagkapatay. Ang “dash” sa mga tinuig sang pagkatawo kag kamatayon. Gamay lang ini nga “kurit” apang ini nagapahayag sang aton pagkabuhi diri sa duta. Ini nga kurit nagasimbolo sang mga tion nga aton “gingamit” sa kaayohan man o sa kalainan… sa kamatuoran ukon sa  kabutigan… sa pagbulig ukon paghalit… sa pag-alagad ukon sa pagka-agalon. Madamo sang kalidad sa aton kabuhi ang ginapatimaan sini nga kurit.

Ang hubon sang mga Santos nagapahayag nga sa ila pagkabuhi, ini nga kurit ila ginkabig nga isa ka tini-on sang pagpaka-balaan kay nakahibalo sila nga ang labing importante sa tanan amo ang kabuhi kag himaya nga wala’y katapusan didto sa langit.

Kita man ginhatagan sini nga kahigayunan sa pagkabuhi sang kurit sang aton mga gina-agihan paagi sa pagkabuhi nga ginahalad sa Diyos. Indi sang katingalahan nga sa ulihi,  kon kita magtaliwan na, kita man maga-impon sa katilingban sang mga Santos didto sa langit.

Kita ang nagahimo sang aton kahimtangan sa pihak nga kinabuhi. Kon luyag kita nga makabig nga katapo sang mga Santos, kita ginahangkat sa PAGKABUHI NGA DIOSNON. Amo gid lang ini ang pamaagi nga kita magapasakup sa kabuhi sang mga Santos.

30th Sunday in Ordinary Time

 

30^th Sunday in Ordinary Time: (Mt 22: 34-40)

 

MATUOD NGA PAGHIGUGMA 

Masami, sa aton nga lenggwahe, kon magsiling ikaw nga ikaw nagahigugma, ini nagakahulugan nga “mamag-an” ang imo balatyagon… daw nagalutaw ikaw sa rosa nga panganud… ukon kanami sang imo balatyagon kay daw sa masanag ang tanan… ukon iban pa nga makapahayag sang manami nga eksperyensya. Masami ginapaangid naton ang paghigugma suno sa aton NABATYAGAN.

Apang kon aton nga usisa-on ang dinalan sang Santos nga Kasulatan, malayo ini kaayo nga kahulugan sang minatuod nga paghigugma. Kay sa mga pulong sang Diyos, ang paghigugma indi lamang sang balatyagon, kundi isa ka DESISYON!... Desisyon nga bisan indi man maayo ang imo pamatyagan, sa gihapon padayon ikaw nga magahatag sang katumanan sini tungud ini isa ka SINUMPA-AN NGA BALAAN,

Sang pagpadala sang aton Diyos nga Amay sang Iyang Anak agud maghalad sang Iyang kabuhi sa aton, Siya naghimo sang isa ka desisyon sa paghigugma sa aton bisan pa nga dili kita takus tungud sang aton mga sala, agud padayon Niya mapaambit ang Iya himaya sa aton.

Sang ginhalad sang aton Ginuo ang Iya kabuhi sa Krus sa isa ka makahuluya nga kamatayon sang isa ka Kriminal, Siya naghimo sang isa ka desisyon sang kahulugan sang Iya nga paghigugma sa aton.

Ang paghiguma kabus nga ginasimbolo sang “tagipusu-on” lamang. Ang minatu-od nga simbolo sang paghigugma amo ang KRUS… paghigugma nga handa mag-antus bisan pa ini nagakahulugan sang paghalad sang kabuhi.Naghigugma bala kita sang MINATUOD? Ano ang aton mga desisyon sang paghigugma?

 

28th Sunday in Ordinary Time- Year A

 

28th Sunday in Ordinary Time- Year A  

(Mt. 22:1-14)

  May isa ka sugilanon nga nagasugid sang isa ka pamatan-on nga naglakat sa isa ka malayo nga duog sa pagpangita sang mga manggad. Pagkatapos sang malawig nga mga tinuig, nagbalik sya sa ila nga lugar, nga nagasakay sa “iya” nga barko nga puno sang mga bulawan, diamante, perlas, kag iban pa nga mga manggad nga iya nakita sa iya nga pagpa-abenturar. Nagsiling sya sa iya kaugalingon: “Manami siguro nga akon lahugan ang akon mga kaparyentihan.” Gani, nag-ilis sya sang bayu nga gisi-on, nagaramihay ang iya itsura nga daw sa pobre, kag naglakat gikan sa iya nga barko pakadto sa iya mga paryenti. Nagkadto sya kay Pedro nga iya paka-isa, nga indi na makakilala sa iya tungud sang iya nga “disguise”. Gani nagpakilala sya nga nagasiling: “Ako ang imo pakaisa nga si Juan. Madugay nga nadula ako diri tungud nagpa-abenturar ako sa pagpangita sang mga manggad sa malayo nga duog. Apang yari, ako subong, wala gid sang swerte… miserab-le na ang pangabuhi… kon pwede, sa imo lang ko danay ma-estar, tubtub nga makakita ako sang trabaho?” Sabat sang iya pakaisa: “Pasensya lang, pero wala gid sang lugar para sa imo sa akon balay…” Nagkadto si Juan sa iban pa gid niya nga mga paryente pero katulad ni Pedro, ang tagsa sa ila may balibaron, kag ang iban pa gani nagsikway sa iya nga daw indi nila sya kilala- wala gid ni isa sa ila nga nagbaton sa kay Juan.

  Nagbalik si Juan sa iya nga barko, kag nag-ilis sang pinaka-garboso nga mga bayu, naglakat sa ila nga banwa nga gina-‘prosesyon’ sang iya mga sulugu-on, kag iya ginbakal ang pinakamahal nga ‘mansion’ sa ila nga lugar. Sang pagkaligad sang pila ka adlaw, naglapnag ang iya pagkamanggaran sa ila nga lugar kag ang mga tawo nagayaub sa iya indi matupungan nga manggad. Ang iya mga paryente nga nagbalibad sa iya, nagsiling: “Kuntani, kon nakilala lang naton sang minatuod ang iya nga pagkatawo, wala kuntani naton sya pagbalibaran. Tan-awa subong, ulihi na ang tanan. Wala gid kita makasakay sa iya nga barko!”

  Ginasiling nga ang oportunidad, kaisa lang magpanuktok sa aton nga pwertahan (Opportunity knocks only once). Masami, imbes nga buksan naton ini, ang kalabanan sa aton nagareklamo sang ‘kagamo’ sang pagpanuktok. Ang aton kabuhi napun-an sang mga ‘kuntani’, tungud  wala naton paghaksa ang kahigayunan nga ginhatag sa aton. Amo ini  ang aton kabuhi. Kadamo sang mga kahigayunan, apang yara sa aton ang paghakus sini, ukon ang pagpabaya sini. Kag amo man ini ang natabo sa aton Ebanghelyo subong. Ang tagsa-tagsa ginhatagan sing kahigayunan sa pagtambong sa punsyon sang hari, apang ang mga inagda nagbalibad sa amo nga pangagda- ang tagsa-tagsa may iya nga kaugalingon nga  mga rason agud indi sila makaupod sa amo imbitasyon. Amo gani, nga tungud sang ila nga pagpamalibad, ang hari nag-agda na gid lang sang bisan sin-o nga masumalang sa alagyan, maayo man ukon malain sa pagtambong sa iya nakahanda na nga punsyon.

   Sa masami ang aton mga ‘personal’ nga mga pahanungdan amo ang naga-upang sa aton sa pagsabat nga ‘pabor’ sa Iya. Halimbawa, sa aton nga mga pagpasakup sa mga buluhaton sa Simbahan, ukon sa aton na gid lang pagsimba kada Domingo, pila ayhan sa aton ang ‘nagabalibad’ sa kahigayunan nga Iya ginahatag sa aton paagi sa mga rasones nga subong sini: “Kamo na lang dira kay pakat gid ako… indi ako pwede dira kay madamo man ko sang mga talupangdon sa akon negosyo… indi ako dira pwede kay indi ako kasawo sang batasan sang mga miembro sina nga hublag… ok na man lang ako, kay masunod lang galing ako kon nano gid man ang mga buluhaton…Indi ako kasimba kay nahadluk ko sa COVID, pero ara man gani sa sugalan o tsismisan” Madamo pa nga mga rasones ang aton mahatag, apang sa pagkamatuod, kon aton gid nga hawhawon sing maayo, ini tanan napatuhoy sa ginahambal subong sang aton Ebanghelyo- INDI GID MAN KITA IYA MAGBATON SANG IMBITASYON SANG ATON HARI tungud sang aton personal nga kaayohan nga nagapangibabaw labaw sa aton kaangtanan sa aton Amay sa langit.

  Ang Santos nga Misa amo ang PINAKALAPIT nga kaangtanan nga aton mahimo sa atubang sang aton Amay sa langit. Isa ini nga bangkete, sa diin kita tanan gina-agda kag nangin matuod-tuod nga MAG-ULULUTOD! INDI NATON INI PAGBALIBARAN.

   Magpasakup kita… magmangin-bahin kita sa buhat, sa Isa ka Lawas sang aton Ginoo, paagi sa aton pag-upod sa Iya tagsa ka pangagda.

27th Sunday in Ordinary Time- Year A - (Mt. 21: 33-43)

 

27th Sunday in Ordinary Time- Year A  

(Mt. 21: 33-43)

  Ang isa ka uma, indi maghatag sang maayo nga patubas ayhan tungud sa duha ka mga kabangdanan: Una nga ang duta indi gid man sing manami nga talamnan, kag ikaduha, nga ini wala pagtatapa sing maayo sang mga manugtanum.

  Sa Nahauna nga Balasahon, ginpakita nga ang talamnan nagpatubas lamang sang maaslum nga mga ubas. Nagpamunga man matuod, apang MAASLUM. Ini, suno kay Propeta Isaias, nagasimbolo sang Israel nga ginhatagan sang PINASAHI nga PAGHIGUGMA sang Dios, nangin bato-bantiling ang tagipusuon sa ila nga pagsabat sa pagsabat kag buhat sang mga buluhaton sang pagtahod sa Iya. Sa pihak nga bahin, ini nga palaanggiran gingamit man sang aton Ginoo sa aton Ebanghelyo, apang, suno sa Iya nga ini naga-representar indi lamang sang talamnan, kundi sang mga ‘agsador’ sang amo nga talamnan, ukon sa mga pangulo sang mga tawo sang Israel. Wala nila pagdumalahi ang ila mga panong sing maayo tungud nawili sila sa pagpamentaha para sa ila KAUGALINGON nga mga interes. Wala nila pagbatuna ang mga Propeta nga ginpadala sang Dios, katulad kay Juan Bautista, tungud madula ang ila kahigayunan sa pagpamentaha ukon pagpangunyadi sa mga tawo. Sa bagay nga sa ulihi, ini nga sahi sang pagdumala pagakuhaon sa ila kag igahatag sa Simbahan nga gintukod sang aton Ginoo.

  Ang Ikaduha nga Balasahon nga ginkuha gikan sa Sulat ni San Pablo sa mga taga-Filipos nagpahag sang kahulugan sini tanan sa aton adlaw-adlaw nga pagkabuhi, nga bilang mga sumulunod sang aton Ginoo, ang paghatag sang maayo nga patubas… sang maayo nga mga bunga, mahanabo lamang kon ang aton nga kabuhi ‘napun-an sang mga panghuna-huna nga maayo, kag dalayawon nga mga butang; mga butang nga matuod, halangdon,  matarong, putli, hiligugmaon, kag dungganon.’ Kon ini ‘tanan nga mga natun-an sa pulong kag sa buhat,  ibutang sa aton mga binuhatan. Kag ang Dios nga nagahatag sa aton sing paghidait, mangin kaupod naton.’

  Ini nga palaangiran sa aton mga Balasahon, wala lamang nagatumud sa mga tawo sa panahon sang aton Ginoo, kundi sa aton man nga nagakabuhi sa subong nga panahon. Sa aton paglantaw sa aton kaugalingon bilang mga ‘agsador’, ayhan, mangin matin-aw ang kahulugan sini nga palaangiran para sa aton. Indi bala, naila kita magpanumdum nga ang isa ka bagay, aton nga GINAPANAG-IYAHAN? Nagasiling kita: ‘Akon ini nga balay… akon ini nga salakyan… akon ini nga duta… akon ini nga tinipunan… kag kadamo nga litaniya sang mga akon sa aton pagkabuhi. Insakto nga magsiling kita nga ang tagsa-tagsa sa aton may kinamatarong sa pag-angkon sang aton pagkabutan, sa bagay nga gina-protektahan gani ini sang aton nga layi kag mga pagsulundan- THE RIGHT TO PRIVATE PROPERTY. Apang kon aton gid nga padaluman ini sa pina-kabasehan sa aton kaangtanan sa Dios, WALA KITA SING GINA-ANGKON…  ang aton pagkabutang kag bisan pa ang aton kabuhi, HINO TANAN- HINULAMAN TANAN SA DIOS. Ngaman, ginpili ta nga matawo sa kalibutan? Ngaman pagmuklat mo sa kalibutan may ginahawiran ka na nga ‘bulawan’ nga kutsara kag tinidor? Ngaman pagbun-ag sa imo ni nanay mo may ginhawiran ka nga nga ‘isa ka hakup’ nga duta? Wala! Katulad sa mga tawo sa aton Ebanghelyo, tanan kita mga ‘UMALAGSA’ lamang sa talamnan sang Dios nga amo ang kalibutan nga aton ginapuy-an! Ang kamatuoran nagsiling nga ang Tagtuga sang tanan nga mga butang amo ang Dios. Sia ang tag-iya, kag ang kalibutan, amo ang Iya nga talamnan. Sa malip-ut nga mga tinuig, kita amo ang mga agsador ukon mga enkargado. Sa pagpakuno-kuno nga ang aton pagkabutang, aton gid, isa ini ka ‘palataw-an’- isa ka butig! Kon ang tanan maglantaw lang kuntani sang mga pagkabutang bilang mga umalagi nga mga bagay, ayhan MAGABAG-O man ang aton katilingban.

 

26th Sunday in Ordinary Time- Year A

 

26th Sunday in Ordinary Time- Year A   

Mt. 21: 28-32

  “Nagasiling ako sa inyo nga unahan pa kamo sang mga manugsukot sang buhis kag sang malain nga mga babayi sa pagsulod sa Ginharian sang Dios…tungud ang mga manugsukot sang buhis kag ang malain nga mga babayi nagpati sa iya. Kamo inyo wala gid magliso ang inyo huna-huna kag magpati sa iya.

Amo ini ang maathag nga paandam nga ginahambal subong sang aton Ginoo sa aton nga Ebanghelyo. Paagi sa Palaanggiran sang duha ka mga anak nga lalaki sang amay nga nagsiling sa ila sa pagkadto sa iya uma. Ang una nga anak nagbalibad, apang sang ulihi amo ang nagkadto sa uma, kag ang manghod nagsiling sing huo, apang sang ulihi, wala iya magkadto. Ang pamangkut sang aton Ginoo amo nga kon sin-o ang nagtuman sa amay nga nakighambal sa iya mga kabataan? “Obvious” man kaayo kon sin-o. Syempre ang magulang, kag sya amo ginatumod sang aton Ginoo sa pagsiling nga “ang mga mangusukot sang buhis kag mga malain nga mga babayi, mangin una pa sa pagsulod sa Ginharian sang Dios… sya amo ang simbolo sang mga ‘makasasala’ nga sa ila nga pagkabuhi ‘nagbalibad’ sa ginahambal sang Dios tungud sa ila tiko nga pag-ginawi, apang sang ulihi, nagliso, nagbag-o, kag nagsugod liwat, sa pagtuman sang ginahambal kag kabubut-on sang Dios.

   Kon aton gid nga lantawon sing matul-id, amo ini ang buot silingon sang aton Ginoo: Ang sin-o man nga nagatuman sang kabubut-on sang Dios, amo ang may minatuod nga may katarungan sa pag-ambit sang kalipay sa iya Ginharian. Indi bala nga ang aton Ginoo amo man ang nagsiling: “Indi ang tanan nga nagasiling, ‘Ginoo! Ginoo’ makasulod sa Ginharian sang langit, apang ang nagatuman sang kabubut-on sang Iya nga Amay sa langit”? Kag ang pagtuman sang kabubut-on sang Amay indi katulad sang ‘manghod’ nga anak sa aton nga Ebanghelyo nga ‘nagpa-huo lang apang wala sang binuhatan’!

  May bag-o lang nga na-ordenahan nga pari, nga Parochial Vicar (Assistant), sang isa ka Parokya nga nagpamangkut sa iya mga parokyano sing subong sini: “Gusto nyo bala nga may ‘bible study’ kita sa aton Parokya kada semana?” Baw naila gid sya kay sobra sa singkwenta (50) ka mga parokyano ang nagsabat nga luyag gid nila ini. Sa bagay nga nagplano na ining bag-o nga pari sang iya mga preparasyon para sa sini nga Bible Study, kag iya ginhambalan ang iya nga Parish Priest, nga tigulang na, sa iya nga “excitement” tungud sining sabat sang mga Parokyano. Ang iya nga Parish Priest nagsiling sa iya: “Indi anay padre mag-umpisa. Sa masunod nga Dominggo, liwata abi ang imo pamangkut. Imbes nga pamangkuton mo kon gusto nila o indi, ang imo ipamangkut amo sini: “Gusto mo bala MAGPASAKUP O MAG-ATTEND sa aton Bible Study kada semana sa Parokya?”. Matuod sang masunod nga Domingo ginpamangkut liwat sang bag-o nga pari ang iya mga Parokyano sang pamangkut nga gintudlo sa iya sang iya nga Kura Paroko, kag sa daku nga kahangawa lima (5) lang ang nag-alsa sang ila mga kamut nga luyag magpasakup sa amo nga Bible Study!

  Sa diin kita sa duha ka mag-utod, ang nagsiling ‘indi’ apang nagtuman sang kabubut-on sang Amay, ukon ang nagsiling ‘huo’ apang asta subong,  pulong lang sang baba, wala gihapon sa aton buhat ang pagtuo nga aton ginapahayag?

25th Sunday in Ord. Time (A)

 

25th Sunday in Ordinary Time- Year A

Mt. 20: 1-16 

  “Mag-obra man kamo sa akon talamnan sang ubas, kay suholan ko kamo sang nagakaigo.” Amo ini ang pangagda subong sang aton Ginoo sa aton nga Ebanghelyo. Ang tanan gintawag Niya sa pag-obra sa Iya nga ‘ubasan’ ukon para sa Iya nga ‘Ginharian’. Ang tanan ginatawag… wala sing pinili-an. Sa kaaganhon man ukon sa kahaponanon man- basta ang tanan ginatawag! Apang aton matalupangdan sa aton Ebanghelyo subong nga may mga tawo nga ‘nagreklamo’ sang ginbaton na nila ang ila nga sweldo. Ang basehan sang reklamo amo nga tungud sila ‘nakauna’ iya sa trabaho nga nagatagiti ang init, pero ang iban, nagpanrabaho lang sang isa ka oras, apang pareho lang ang ila nga sweldo!- “This is UNFAIR!”- suno sa aton expression subong. Apang ang tag-iya sang ubasan subong, nagtindog sa iya kinamatarung. Ano ini? Sya iya ang tag-iya sang ubasan, kag makapagusto sya sa paghatag sang sweldo sa iya mga manug-obra. Ang ila kasugut nga sila mahatagan sang ‘minimo’ nga suhol, kag wala niya ini paglapasa- gintuman niya ang ila kasugtanan, kag gani wala sya sang ginbali ukon ginsupak nga kasuguan. Sa pihak nga bahin, ang tag-iya nakatatap sang mas madalum nga kabangdanan kon ngaman may mga ‘reklamador ukon nagakulumoron’ nga mga manug-obra, nahisa sila sa iban nga nakaambit sang kaalwan sang tag-iya sang ubasan. Siling niya: “Ukon nahisa ka bala kay maalwan ako?”

  KAHISA. Amo gid ini ang masami nga hilo sa aton panghuna-huna kag tagipusuon! Nahisa kita sa iban nga mas madinalag-on sang sa aton… nahisa kita kay sa aton panglantaw, mas mayad kita sang sa iban, apang daw sila iya ang nahatagan sang pabor… nahisa kita kay mas nauna kita iya sa aton trabaho, pero ang ulihi lang sa aton amo iya ang na-‘promote’… nahisa kita kay nahibaluan ta ang pamilya sang isa ka tawo, kubos nga pamilya, apang karon, mas may-kaya pa sila sang sa aton. Sarang kita makapatpat sang madamo pa nga hinisa-ay nga nagaluntad sa aton tunga, apang kon aton gid nga lantawon sa pagpamalandong subong sa aton Santos nga Ebangheyo. Ang aton ‘ginasumbong’ sa sining “unfairness” amo ang Mahal nga Dios!

  Para sa aton Ginoo, wala sing pauna-una! Ang isa ka makasasala nga nagahinulsol, pagabaton man sang Mahal nga Dios sa Iya nga ginharian, katulad sa pagbaton sang isa ka nagpakasantos sa bug-os niya nga pagkabuhi!

  Si Mother Teresa nagsiling: “Wala ako sang ihibalo kon nano ang langit, apang ang akon lang nahibaluan nga kon mapatay kita, kag kon hukman na kita sang Mahal nga Dios indi Sya magpamangkut sa aton kon, “Nano kadamo ang mga maayo naton nga binuhatan?” Kundi Sya magapamangkut: “Ano KADAKU NGA PAGHIGUGMA ang imo ginbutang sa imo nga ginbuhat?”. Sa pagkamatuod, ang labing importante, indi kon nano kadamo ukon nano kalawig ang maayo naton nga ginbuhat. Kundi kon nano kadaku ang aton nga paghigugma sa pagbuhat sang aton mga hilikuton. Siling gani sa kanta ni Kenny Rankin: “What matters most is how we love at all.”

24th Sunday in Ordinary Time- Year A

 

24th Sunday in Ordinary Time- Year A  (Sept. 13, 2020)

    Makapila bala ako magpatawad?... Makapila bala nga makasala ang akon isigkatawo, kag akon sya nga patawaron? Ini nga pamangkut daw katulad lang sang pamangkut kon bala makapila mag-ginhawa ang tawo sang “freska” nga hangin ukon mag-inum sang matinlo nga tubig agud mag-ayo ang iya kabuhi? 

   Indi bala nga kita nga mga tawo nagakinahanglan sang ‘freska” nga hangin agud kita mabuhi sing malawig? Ang isa ka tawo indi magdugay sa sining kalibutan kon ang iya palibut puro sang “polusyon”. Ang polusyon nagaluntad indi lamang tungud kay nagapang-utod kita sing mga kakahuyan, ukon sa dili paghimos sang aton mga basura, ukon tungud sang  mga aso kag gahud sang mga salakyan (bato-bato sa langit ang tatamaan wag magagalit: Matinong na gid ang andar sang motor sa iya original nga tambutso, islan sang bura-bura agud mabatian sang tanan. Abi nyo ginadayaw gid kamo? Huh, gina-ugtasan kamo sang kadamuan! Labi sa tanan, ang polusyon tuga sang aton DI-PAGPATAWAD! Kon akig kita, indi kita makaginhawa sing maayo. Ang aton tagipusuon nagapitik sing madasig tungud kulang sa kinahanglanon nga hangin. Ang aton kaugot amo ang magalu-ok sa aton kag makatuga sang pagkakulang sa pag-ginhawa! 

  Nagakinahanglan kita sing matinlo ilimnan nga tubig. Indi mag-maayo ang aton lawas kon ang aton tubig mahigko. Kon puno man kita sang “kahigko” sang kaakig kag pagtimalus, daw pareho lang nga naga-inum kita sang tubig nga halin sa lamawan o sa kanal. Sa dili madugay, magatipon ang higko sa aton lawas, kag daw ano ang halit nga matuga sini sa aton kaugalingon.

May isa ka doktor sa New York, nga nagabulong sang mga may kanser nga nagsiling: “75% sang akon mga pasyente may inagihan gid sang pagdumut ukon sakit sang buot nga ginahuptan! Ini amo ang nagahatag sa ila sang ila nga kasablagan.” Siling niya: “Ang pagpatawad mas makabulig sa ila kon i-kumpara sa mga tabletas kag mga bulong.” Ang kanser kon kaisa sarang matawag nga sakit nga ‘DUMUTITIS’. Tungud sa aton pagdumut- sa aton di-pagpatawad, ginahakus naton ang kasablagan sa aton kalawasan.

Ang pagpatawad wala sing katapusan, subong nga kita ginpatawad sang Dios, asta subong, sa tagsa ka tion nga kita makasala. Wala untat ang pagpatawad sa aton sang aton nga Amay sa tagsa ka tion nga kita makasala kag magpanumbalik sa iya sa pagpangayo sang kapatawaran. Sa pihak nga bahin, ngaman nga kabudlay gid sa aton ang pagpatawad sa nakasala sa aton? Tan-awa, indi na kita makakatulog sing maayo kay bisan sa aton damgo, aton nakikita ang indi naton mapatawad. Imbes nga magkatulog kita sang manami sa aton katulugon, naga-kuba-kuba ang aton dughan kay ang aton nadumduman amo ang nagbuhat sa aton sing kalainan! Luyag kita makaginihawa sing maayo kag magkabuhi sing malawig? Luyag kita nga mahilway sa mga lawasnon nga kasablagan? Isa lang ang RISETA subong sang aton Ginuo: MAGPINATAWARAY KITA! Indi sa bwas ukon sa pala-abuton. SA SUBONG GID NGA TION! Suguran naton sa sining selebrasyon sang Santos nga Misa, kabay pa!

23rd Sunday in Ordinary Time- Year A

FRATERNAL CORRECTION

 (Mt 18: 15-20)

  Sa Solomon Island (Isla Solomon) sa Bagatnan nga bahin sang Pasipiko (South Pacific), ang mga taga-tribo may pinasahi nga pamaagi sang pagpang-utod sang kahoy. Kon ang kahoy tuman ka daku, nga indi masarangan sang mga wasay ukon mga sanduko, ang mga taga-tribo nagapatumba sini paagi sa PAGSINGGIT. Ang mga taga-tribo nagsaka sa kahoy kag nagasinggit sa pinaka-matunog nila nga masarangan. Ini ila ginahimo sa sulod sang 30 ka adlaw, kag ang kahoy nagapatay kag nagakatumba dayon. Ginapatihan nga ining mga pag-singgit amo ang nagapatay sang espiritu sang kahoy. Para sa ila, epiktibo gid ini nga pamaagi. (Ini suno sa writer nga si Robert Fulgrum).

  Mas mayad ya kita sang ginatos ka pilo sa sining mga taga-tribo kay wala kita iya nagagamit sang ‘pagsinggit’ agud mag-utod sang kahoy! Insakto ina, mayad gid man kita. Mayad kita iya kay wala kita gasinggit sa kahoy, PERO GINASINGGITAN NATON ANG ISA KAG ISA! Mas BALISKAD kita kon kaisa sa aton kaangtanan sa isa kag isa sang sa mga taga-tribo sang Isla Solomon.

  Ginasinggitan naton ang aton mga bana ukon asawa. Mayad kita mag-ngurub sa aton mga kabataan, ukon magmulay sa iban, ukon magtaghol nga daw mga ido sa aton mga ginaka-akigan. Kon kaisa gani, daw nangin bahin na ini sang aton pamatasan. Daw kahapos lang kon kaisa magtawag sa aton isigkatawo nga ‘gago’ ukon ‘gaga’ ukon ‘buang’ ukon ‘wala-ka-pulos’. Kag ang kalainon diri amo nga kon kaisa wala kita sang ginapili nga lugar. Bisan sa sulod sang aton panimalay, sa aton opisina, sa mga dalan, bisan sa cellphone ukon telepono. Daw dinamita kita kon kaisa nga nagalupok lang, pagsigrab sang asugi sang pagpa-ingit sa aton kaugalingon.

  Ang aton Ginoo subong, nagapanudlo sa aton nahanungud sa pamaagi sa pagtudlo sing tama sa aton utod nga nakasala. Ginatawag ini nga “fraternal correction”. Ang koreksyon lain sang sa pagkondenar. Ang pagkoreksyon ginabuhat agud sa paghandum sang kaayohan sa aton isigkatawo. Wala ini nagapangsamad, kundi nagabalay sang isa ka maayo nga kaangtanan, kag ini indi maangkon paagi sa pagsining-gitanay. Siling ni Frank Clark, ang “Kritisismo daw pareho sang taliti. Dapat ini daw tinulo lang nga nagabunyag sa tanum agud indi ma-ukab ang iya mga gamut.” Subong man, kon sobra kabaskug sang ulan, kon sobra kasakit sang aton mga ginahambal, ang aton mga pulong makasamad sa tawo, imbes nga magbulig ini sa iya.

Ang mga wasay kag mga sanduko makasamad… ang pagmulay kag pagpasipala nagsakit sang balatyagon… ang Pangamuyo kag Paghinala sing matawhay naga-uli sang buong nga mga tagipusuon kag nagabalay sang mga relasyon.

 

22nd Sunday in Ord. Time (A)

 

22nd Sunday in Ordinary Time- Year A

Mt 16: 21-27

 

  Nagbalikid si Jesus kay Pedro kag ginsinigganan sia, “Palayo ka sa akon Satanas! Ginabalabagan mo ako, ang imo mga panghunahona iya sang tawo, kag indi iya sang Dios!”

  Madamo sa aton ang nagahunahona nga si Satanas amo ang tinuga nga kalain sang itsura… may sungay nga mahaba, may bangkil, maitum, nagabaga ang mata, may ikog, may ginahawiran nga daku nga tinidor, kag iban pa nga mga laragway nga aton nakikita sa mga sine ukon mga balasahon. Apang sa aton Ebanghelyo subong, ginhatag sang aton Ginoo ang minatuod nga laragway ni Satanas paagi sa pagtawag kay Pedro, nga ginakabig nga su-od nga abyan sang aton Ginoo sa amo nga ngalan. Kon aton gid matul-id nga lantawon ang hitabo subong sa aton Santos nga Ebanghelyo, aton nga makita nga si Satanas indi gali sang isa ka laragway, kundi isa ka PAMATASAN. Ang Satanas nga tinaga, naghalin sa tinaga nga Hebreo, nga nagakahulugan ‘kasumpong’ ukon ‘kaaway’. Bilang kaaway, sia butigon kag nagapangtonto sang mga katawhan agud sila mahulog sa pagpakasala ukon sa pagsikway sang dalan sang Dios. Sia man naga-pakuno-kuno nga nagahatag sang ‘daw maayo’ nga pamaagi agud ang tawo magtalang sa minatuod nga binu-buot sang Dios.

  Amo ini ang ginbuhat subong sang panulay sa tagipusuon ni Pedro. Sa iya nga pagsiling sa panagna sang aton Ginoo nga Sia “magakadto sa Jerusalem agud nga mag-antus sing tama sa mga katigulangan nga mga Hudiyo, sa pangulo nga mga pari, kag sa mga manunudlo sang kasugoan. Pagpapatyon kag sa ikatlo nga adlaw pagabanhawon sia”, si Pedro nagpanghunahona sing lain. Sia nagtindog bilang upang sa sining plano sang Dios, sa pagsiling: “Ginoo, ang Dios indi magtugot sini! Indi ini dapat mahanabo sa imo!”. Sa bagay nga nakita sang aton Ginoo ini nga pahito ukon taktika, nga isa ka pagpalayo sa kabubut-on sang Iya nga Amay, nga Iya gintawag si Pedro nga ‘Satanas’ nga kon sayuron, ikaw naga-kontra, kag paagi sini, indi matuman ang kaluwasan nga maagum lamang sang bug-os nga katawhan paagi sa paghalad sang kabuhi sang aton Ginoo.

  Si Satanas amo man ang nagpahilayo sang tama nga painu-ino ni Adan kag ni Eba didto sa Paraiso, sia man ang maliso kuntani sang painu-ino sang aton Ginoo sang Sia magpamu-asa didto sa disyerto, kag sia man amo ang nagakumbinse subong kay Pedro nga magpanghiwala sang kasakit kag kamatayon nga pat-ud nga atubangon sang aton Ginoo didto sa Kalbaryo sa Krus. Sa sini, si nadula na ang papel ni Pedro nga ‘abyan’ sang aton ginoo, kag sia nangin ‘kasumpong’ na nga nagasudyot sa aton Ginoo sa pagkontra sa kabubut-on sang Iya nga Amay, paagi sa pagpangin-hiwala sang pag-antus kag Krus.

  May mga mountain climbers nga nagsaka sang ginakabig nga pinakamataas nga bukid (ang Mt. Everest), kag mientras nga nagataas ang ila pagsaka, may iban nga nag-untat kag indi na magpadayon. Gani nagpabilin nalang sila nag-kuntento nalang sa mga hilamon kag talan-awon nga ila makita sa ila na-abtan. Ang iban iya, nagpadayon tubtub nga malambot nila ang mga manami nga mga bato sa diin sila nagpahuway kag na-ilaan nila ang mga talan-awon didto. Siling nila: ‘Indi nalang kami magpadayon sa pagsaka, diri nalang kami makaon, kag kutob diri nalang kami kay manami naman ang mga talan-awon diri nga duog. Ngaman nga magsaka pa gid kami sa putukputukan kay halos makita namon ang tanan diri gikan sa amon ginatindugan.’ Apang ang ila nga lider nagsiling: “Ang inyo nakita diri wala pa sa katunga sang sa inyo makita kon didto na kamo sa putuk-putukan. Indi kita dapat mag-untat sa tunga-tunga. Dapat naton batason ang mga kabudlayan kag mga pag-antus agud aton malab-ut ang kapupun-an sang aton ginahandum!”

  Pila ayhan sa aton ang nagsaka nga asta lang sa tunga-tunga? Ang isa ka asawa ukon bana magasiling: “Indi na ko! Puno na ako! Sobra na iya ang pahanunot ko sa akon asawa ukon bana. Wala man sia gihapon gabag-o. Maayo pa bulagan ko nalang sia.” Kon ang ginikanan natak-an na sa pag-inugtas sa ila mga kabataan, daw maayo pa nga pabay-an nalang sila. Kon daw ginatamaran na kita sa aton pagpanrabaho kay kita ginabudlayan, maayo pa nga magpangita nalang sang mga pamaagi nga mahapus!

  Amo ini kon ngaman nga ang kalibutan napun-an sang mga tawo nga napaslawan, tungud wala man sila nagpadayon sa ila paghimud-os ukon pagbakas. Madamo sa aton ang napaslawan tungud gindula naton ang determinasyon nga maabut ang aton handum. Apang may iban man nga nakalambut sang kadalag-an, indi tungud nga wala sila mag-agi sang kapaslawan ukon kapierdihan. Sa wala sang pagpangduha-duha sila may madamo man sila nga inagyan nga mga pagtilaw kag pagkapaslaw, apang isa lang ang ila padayon nga ginbuhat- WALA SILA MAG-UNTAT!- Wala sila mag-untat sa pagbakas… wala sila mag-untat sa pagsaka… wala sila untat nga naghimud-os nga maabot ang putuk-putukan sang ila ginahandum.

  Bilang mga kristyanos, wala ni isa sa aton ang wala naga-agi sa dalan nga may palas-anon kita nga krus, tungud AMO LANG INI ANG DALAN NI JESUS, apang ang magamadinalag-on amo ang nagbitbit sini nga krus tubtub sa putuk-putukan sang Kalbaryo sa diin kita mahiusa sa aton Ginoo nga nag-una na didto. Sa sini lamang nga pamaagi nga aton maambitan ang himaya nga Iya ginatigana sa tagsa-tagsa sa aton. Ang aton nga pangamuyo nga indi pagkuhaon ukon ihaboy ang krus nga aton ginapas-an, kundi nga hatagan kita sang malapad pa gid kag ‘ginakibulan’ nga mga abaga sa pagpas-an sini nga may kalipay tungud kita nagapati nga pag-abut sang adlaw nga gintalana sang Dios ini tanan pagabaylohan sang isa ka kadalag-an nga Iya gintigana sa aton. Ano ang aton mga palas-anon? Pas-anon naton ini kaupod sa aton Ginoong Jesus!

 

 

21st Sunday in Ordinary Time (A)

21st Sunday in Ord. Time (A)

 Mt 16: 13-20

Sa aton Ebanghelyo subong, si Pedro ginhatagan sang isa ka bag-o nga ngalan bilang tal-us nga Ulo sang Simbahan nga gintukod sang aton Ginoo, tungud si Pedro nagpahayag sang matuod nga kina-iya sang aton Ginoo- ikaw si Kristo, ang Anak sang Dios nga buhi. Apang ini nga pagpahayag isa lamang ka pagpahayag nga gintuytuyan sang Espiritu Santo, kag ang katumanan sini nga pagpahayag mapakita lamang ni Pedro sa ulihi sa iya paghalad man sang iya nga kabuhi, katulad sa aton Ginoo, nga naghalad sang Iya kabuhi para sa nga pinalangga nga panong. Sa bagay nga ngalan nga Pedro (Cephas kon sa Aramaic), nagakahulugan nga ‘Bato’ tungud sa sini nga ‘bato’ sa sining pagkatawo ni Pedro, mapasad ang pamakud sang Simbahan nga ang Ulo amo si Kristo.

Sang nagasugud palang ang kristyanismo nga magpamukad-kad bilang isa ka bag-o nga pagtulu-ohan sa Roma, ginasiling nga ang mga mahibaluan nga mga tawo nga nagahakus sang pagtulu-ohan nga kristyanismo, ginapamatay. Ang iban ginalansang sa Krus nga amo ang pinaka-kumon nga silot sa mga madakpan. Ang iban ginsunog bilang mga buhi nga “sulo”, ginabasyahan sila sang asayte kag dayon sug-an tubtub nga maabo ang ila lawas. Ang iban ginapaka-on sa mabangis nga mga leon sa mga arena, ukon ginapatay paagi sa pagbangkaw sa ila. Ang iban pa gid ginaluto sa naga-indakal nga mantika ukon gina-butang sa ‘gridiron’ ukon litsonan. Amo ini ang makangilidlis nga madangatan sang mga makilala nga mga kristyano. Kag ini tanan, nasaksihan ni Pedro ni Pedro sang sya nagawali sang Maayong Balita sa Roma, kag nakaabut sa iya nga pagbinag-binag nga tuman ka makahaladluk ini nga buluhaton, sa bagay, nga ginpakamaayo niya nga maghalin nalang sa Roma kag magpangita sang iban nga duog sa diin sya pwede magkabuhi nga matawhay kag hilway sa sini nga mga makangilidlis nga hitabo. Naglakat sya pa-gwa sa Roma, kag sang nagapanglakaton sya sa duog nga ginatawag ‘Via Appia’ ukon ‘Appian Road’, ang alagyan nga nagapagwa sa Roma, nasumalang niya ang aton Ginoong Jesus. Sya nagdulog sa iya pagpanglakaton, kag nagpamangkut sya sa aton Ginoo: “Diin ka makadto Ginoo? (Quo vadis Domini?)”, kag ang aton Ginoo nagsabat: “Makadto Ako sa Roma, agud magpalansang liwat!” Sa daku nga kahuya, nakamarasmas si Pedro sa iya nga katalaw, kag ayahn nagbalik sa iya ang HANDUMANAN nga iya ginpahayag ang mga pulong subong sa aton Ebanghelyo: “Ikaw ang Kristo! Ang Anak sang Dios nga buhi!”. Amo na gali ini ang kahulugan sang iya ginhambal. Sya dapat MAGPANAKSI nga ining Kristo amo na ang nagakabuhi sa iya. Ini ang Kristo nga dapat niya panaksihan sa iya nga pagtuo bilang matuod nga buhi nga Dios sa iya pagpanaksi sang Maayong Balita nga iya ginawali! Gani, sa iya nga pagkamarasmas, ang iya katalaw ginbaylohan sang kaisog, kag sya nagliso kag nag-atubang sa dalan nga nagapadulong sa Roma, kag iya gin-atubang ang kamatayon katulad sa aton Ginoo- ang kamatayon sa Krus. Sa dili niya pagkatakus, nagpangabay si Pedro nga kon mahimo sya ilansang nga baliskad, tungud indi sya sing takus nga mapatay sa krus katulad sa aton Ginoong Jesus.

Buhi ang handumanan nga ginbilin sang aton Ginoong Jesus sa aton- ang handumanan sang paghigugma, sang pag-alagad, sang pagsakripisyo agud kita maluwas, kag sang pagpatawad. Handumanan ini nga ginpatuluan sang dugo tubtub sa katapusan nga tulo. Kag kita man dapat magpamalandong subong kon ano bala nga handumanan ang aton mabilin sa isa kag isa. Tanan kita magapangatubang sang kamatayon kag magataliwan sa sining kinabuhi. Kon mag-abut ini nga tion, ano nga handumanan ang aton mabilin? Ang aton pagtipon subong sa sini nga Simbahan isa ka pagsaulog sang handumanan sang paghigugma nga ginbilin sang aton Ginoong Jesus. Ano nga handumanan sang paghigugma ang aton mabilin sa isa kag isa? Sarang kita makasugod sini paagi sa pagpinatawaray, paghangpanay, pag-alagaray, paghigugmaanay, katulad sa ginpakita sang aton Ginoo. Paagi sini ginapahayag naton nga ang pagka-kristyano indi lamang sang isa ka ideyalismo kundi isa ka kamatuoran sa aton adlaw-adlaw nga pagkabuhi.

Ang aton panahon subong nahahangkat sa aton nga magpanaksi sa tunga sang pandemia sa aton palibut. Magmaisug kita sa pagpahayag sang aton pagtuo nga ang Diyos lamang ang makaayo sang aton sitwasyon. Indi naton pag-itugut nga ang “social distancing” magpahamulag sa aton sa tagsa-tagsa, ilabi na gid sa aton Ginuo. Indi kita magmatalaw sa paglikaw sang mga tinion nga kita makalab-ut sa aton utod nga nagakinahanglan. Dag-on naton ang Covid sa aton pagsalig sa Ginuo.

20th Sunday in Ord. Time (A)

 20th Sunday in Ord. Time (A)- Mt 15:21-28

  Madamo sa aton ang nagapangamuyo nga nagalaum nga insigida, sabton sang Dios ang aton ginapangayo. Daw sa ginakabig naton ang Dios nga isa ka suluguon sang sa agalon. May ara man nga nagapangayo tungud para sa ila wala man sang lain ang nagapangayo. “Malay mo? Wala kita kahibalo, basi sabton man kita”, amo ini pirmi ang ginapanumdum sang mga nagapa-abenturar sa sugal, ilabi na gid sa mga talay-an. May iban pa gani sa aton nga nagasukot sa Dios tungud sang ila nga ginbuhat sa Iya- ang ila mga pag-antus para sa ila mga isig-katawo, ang mga ginbulig nila sa Simbahan, kag ang ginhatag nila sa mga “charitable institutions”. Daw pareho lang sila sang nagasukot sang “saka” sang ila hinimuan sa Dios. May mas sobra pa gid, kay may mga tawo nga nagapabugal sang ila kamanggaran sa atubangan sang Dios, kay abi nila makurog gid ang Dios sa ila manggad!

 

  Lain ang babayi nga taga-Canaan. Wala sia magpanukot. Sia nagpakitluoy. Wala sia magpa-abenturar, kundi sia naglaum. Wala nagpamilit nga ihatag sa iya ang dapat sa iya. Ginbaton niya bisan pa ang pagpakanubo sang iya dignidad. Sa baylo sia nagsiling: “Tama ka Ginoo, indi gid man ako iya sang nagakabagay. Ang mga ido yara sa idalum sang kaluoy sang ila agalon. Apang bisan ang mga ido, nagakaon sang nagakahulog sa lamesa sang ila agalon, kag malipayon ako nga makatilaw man sina.”

 

  Mapainuboson ini nga babayi tungud wala sia nagapanumdum sang iya sarang mapabugal. Wala sia madulaan sang paglaum tungud wala sia naga-isip sang iya mga maayo nga binuhatan. Sa bagay nga sa wala sang pagpangduha-duha, ang aton Ginoo nakakita sang husto nga panimuot sang minatuod nga nagapangayo kag Sia makasiling gid lang sa daku nga kalipay: “Babayi, kadaku sang imo pagtuo! Matuman ang imo ginahandum.”

  May Christmas party kami sadto sa Parokya, kag ginkasugtanan sang tanan nga mag-bring-your-own-baon sa amon panyaga. Ang tagsa-tagsa nagdala sang mga manami nga mga pagkaon. Siempre Christmas- may mga hamon… mga prutas nga manami… mga salad, pasta, wines, kag iban pa nga  mga balon nga naangut sa selebrasyon sang Paskwa. Mientras nagasugod  na sa pagplastar sang mga pagkaon sa lamesa, may nagpalapit sa akon nga tigulang nga daw “mus-ingon” ang itsura, kag may pinutos man sia sa dahon sang saging. Siling niya: “Fr., nagpaulihi gid man ako kay nahuya ako sang akon nga balon. Pasensyahi lang Fr. Kay amo gid lang ini ang akon masarangan. Luyag ko man mag-entra sa aton selebrasyon. Bisan sa sini lang, mabatyagan ko man nga Paskwa man.” Ginpasalamatan ko ang tigulang kag ginbutang ko ang iya balon sa lamesa. Sang nagakinagamo na kay makaon na, ginpangita ko ang tigulang, pero indi ko sia makita, tubtub nga nagsugod na sa pagkaon. Nagkadto ako sa lamesa kag ginbuksan ko ang dahon sang saging nga ginputsan sang pagkaon sang tigulang. Ang unod sini, duha ka bilog nga pinakas! Siling ko sa akon kaugalingon: “Lola, kon sa diin ka man subong, tani hambalon ko ikaw nga sa tanan nga nagdala sang pagkaon, ikaw gid ang nagpaambit sang pinaka-manami; kay ikaw naghatag indi sang sobra sa imo kinahanglanon, kundi ikaw naghatag gikan gid sa imo tagipusuon!” Masami nahadluk kita maghatag sang aton “diutay” kay basi pataw-an lang kita sang magabaton sini. Apang sa masami ang diutay nga aton ginahawid-hawiran amo ang pinakadaku sa mata sang Dios! Sa mata sang Dios ang pagpaubos, kapin sang sa pagkabugalon! Sa tuod lang, yadtong duha ka bilog nga pinakas amo lang ang akon ginsud-an sa pagsaulog sang amon Christmas party, kag patiha ninyo ako kon ako magsiling: “Amo yadto ang pinaka-manami nga pinakas nga akon natilawan!”

 

19th Sunday in Ordinary Time (A)

19^th Sunday in Ordinary Time: (Mt. 14: 22-33)

August 9-10, 2020 

ANG SEGURISTA NGA GINTUTUN-AN

Sa aton nga Ebanghelyo subong nga Dominggo, aton mabati-an ang pasalig nga mga pulong sang aton Ginuo sa Iya mga gintutun-an ilabi na gid sa kay Pedro: “Indi kamo magkahadluk… AKO INI!”

Ini nga mga pulong sang Mahal nga Diyos, suno sa mga nakasiyasat sang kaundan sang bibliya, ginasiling nga gingamit sa Bag-o nga Testamento sa kapin sa 212 ka beses. Halimbawa, ini nga pulong: “Indi ka magkahadluk”, gingamit sang anghel sang iya pagtunda sa kay Maria Santisima nga Siya magabusong sang Manluluwas sa gahum sang Espiritu Santo. Amo man ini ang mga pulong sang aton Ginuo sa mga tawo sang Siya magsiling: “INDI KAMO MAGKAHADLUK, sa makapatay sang inyo lawas apang indi makalaglag sang inyo mga kalag…” kag madamo pa nga hitabo.

Partikularmente, sa karon nga Dominggo, amo man ini nga mga pulong ang ginpasalig sang aton Ginuo sa Iya mga apostoles sang ang ila sakayan ginsumpiya sang mabaskug nga balud tungud sa madlos nga hangin sa suba. Daw ano nalang ang kahadluk sang mga gintutun-an sang ila ini masumalang, tungud ang mga Judeo may pagpati nga ang “mabaskug nga balud” isa ka patimaan sang malain nga hitabo, ini naghalin sa malain nga espiriitu, ukon ini kahimu-an sang gahum sang kadudulman! Sa bagay nga sang makita nila ang Ginuo, nagdumdum sila nga sila nakakita sang isa ka malain nga palanan-awon! Isa ka BAGAT sa tunga sang dagat!

Apang sa “kalma” nga panimuot, ang aton Ginuo nagpasalig sa ila nga Siya kag indi ang prinsipe sang kadulum ang nagalakat sa ibabaw sang tubig. Tungud luyag ni Pedro nga “makapaniguro” nagpangayo siya nga tugutan nga makalakat man sa ibabaw sang tubig!

Pila ayhan sa aton ang katulad kay Pedro kag sa mga gintutun-an nga luyag anay magpaniguro paagi sa mga tanda nga aton makita agud magpati gid kita sa presensya sang aton Ginuo sa aton kabuhi? Yara lang ang DALAYON NGA PRESENSYA sang aton Ginuo bisan pa sa mga “balud” sang aton kabuhi!

Ginasumpiya kita kita subong sang mabaskug nga balud sang "covid-19" apang ginadawhat sang Ginuo ang Iya mga kamut sa aton kag indi kita magkatublag kay yara gid Siya nga makahaw-as sa aton sa sining makalulumos nga sitwasyon.

 

18th Sunday in Ordinary Time- Year A- Aug. 1-2, 2020

18^th Sunday in Ordinary Time- Year A

  “Palakta ang mga tawo agud makabakal sila sang ila kaunon sa mga baryo palibot.” Sa bersyon ni San Juan, sa sini nga hitabo naghambal ang gintutun-an nga si Felipe nga wala sila sang kwarta agud igabakal sang pagkaon, kag si Andres nagsiling  man nga kulang gid ang ila nga pagkaon sa pagpakaon sang amo ka damo nga mga tawo. Ayhan may mga gintutun-an pa gid ang aton Ginoo nga nagsaligbat nga “wala sila sang sarang mahimo sa pagpakaon sining mga tawo nga may lima ka libo ang mga lalaki, wala labut ang mga babayi kag mga kabataan.

  Kon aton nga itupad ini nga hitabo sa aton kabuhi, ayhan masiling man naton nga ining  mga sabat sang mga apostoles, amo man ang masami naton nga ginasabat sa tion nga indi kita makabulig sa aton isigkatawo nga nagakinahanglan. Ginarason naton: “Kulang pa gani ang akon ginakita para sa akon, mabulig pa ako sa iban?” Kon kaisa daw “tape-recorder” na kita magsabat sa mga nagapangayo sa aton sing bulig: “Wala man ko kwarta, ginakabus man kami sa pagkaon, wala ko tiempo, kag daw wala gid ako sang nahibaluan nga pamaagi nga makabulig sa imo.” Apang kon aton gid nga siyasaton sing maayo, ang matuod, indi nga wala-wala gid kita, kundi nga sa kaalibuturan sang aton tagipusuon, indi gid man kita iya magbulig. Kon kaisa daw “sungak-sungak” kita sa pagpaambit sang yara sa aton tungud gina-angkon naton nga kon nano man ang yara sa aton, ina tungud aton ini ginpangabudlayan, kag wala iya ginhatag sa aton sang Diyos. Ini nagapahayag lamang sang aton “kulang” nga pagsalig sa Diyos, sa bagay nga kulang man ang aton pagpahayag sang aton pagpasalamat sa Iya, nga amo ang ginagikanan sang tanan nga mga kaayohan nga aton nabaton, paagi sa pagpa-ambit sini sa aton mga isigkatawo!

  Ang aton Ginoo sa aton Ebanghelyo subong nagsiling sa Iya mga apostoles: “Hatagi ninyo sila sang ila maka-on!” Daw sa ginasiling lang sang aton nga Ginoo: “Sagad kamo nireklamo… damo kamo rason… damo kamo ginatudlo. Ngaman nga indi nyo pag-ihatag ang yara sa inyo? Ining ginahambal sang aton Ginoo sa pagpakaon sang mga ginagutum, amo ang Iya nga pamaagi sa pagtudlo sa ila nga dapat sila mangin BUKAS SA KAALWAN SANG DIYOS KAG MANGIN BUKAS MAN SA MGA KINAHANGLANAON SANG MGA NAGAKINAHANGLAN. “Ginkuha Niya ang lima ka bilog nga tinapay kag duha ka bilog nga isda, nagtangla sa langit kag nagpasalamat sa Diyos. Ginpamihak-pihak Niya ang tinapay kag ginhatag sa Iya mga gintutun-an, kag ginhatag ini sang mga gintutun-an sa mga tawo. Ang tagsa-tagsa nagkaon kag nabusog!” Ini man nagapahanumdum sa aton sang katapusan nga panihapon. Sa Santos nga Misa, ang aton Ginoong Jesus nagahatag sang Iya nga kaugalingon sa indi-maubos nga pagkaon agud indi kita pag-gutumon. Ginasagud Niya ang iya mga katawohan paagi sa mga apostoles, kag sa karon nga tini-on, paagi sa aton, katulad sang isa ka tinapay nga ginapamihak-pihak kag ginapa-ambit para sa tanan.

  May isa ka “magazine” nga nag-feature sang duha ka bata nga ila gin-interview. Ang isa manggaranon, kag ang isa imol. Amo ini ang pamangkut: “Kon tagaan kamo karon sang tig-isa ka “wonder bread”, ano ang inyo pagahimuon?” Ka-simple sini nga pamangkut, apang  ang sabat sang duha ka bata nagapahayag sang isa ka daku nga diperensya. Siling sang manggaranon nga bata: “Makadto ako kay  mommy kag mangayo ako sang palaman, indi man, hotdog, agud magnami pa gid ang sabor sang tinapay.” Ang imol nga bata nagsiling: “Ako iya, akon nga tunga-on sa apat ka parte kag ihatag ko sa akon tatlo pa ka mga utod agud makakaon man sila.”

  Amo ini ang eskandalo sang kaimulon sa aton tunga. Indi tungud nga kulang kita sang pagkaon kag mga ginakuhaan sini. Nagaluntad ang kaimulon tungud kay ang “diutay-nga-may-madamo” wala magpakig-ambit sang “madamo-nga-may diutay”. Ang aton kalibutan gasulobra lang ang pagkaon nga sarang makapakon sang tatlo ka pilo sa aton populasyon nga 7 ka bilyon sa subong. Apang 842 milyones ka mga tawo ang nagapakig-away sa kagutum, 24,000 ang nagakalamatay sa gutom kada adlaw, 8.76 milyon kada tuig!  Mientras nagamisa kita subong, nilibo ka tawo ang nagakalamatay sa gutom sa bug-os nga kalibutan! Mientras madamo ang nagahaboy nga mga manggaranon sa subong gid nga tion, sang sobra sang ila pagkaon kag ginahimo nalang ini nga damug, minilyon man sa aton mga kautoran ang nagapanglaghap sang pagkaon sa mga basurahan! Suno sa SONA sang aton Presidente, TRILYON ang ginagasto agud mangin moderno ang gamit sang aton pwersa-militar sa ila pagpakig-away- sa pagbakal sang mga hinganiban kag mga kagamitan sa PAGPATAY, apang pila ang ginagasto sang aton gobyerno sa PAGPAKAON SANG GINAGUTUM KAG SA PAGBUHI sang tawo?!

  Wala NAGATAPOS ang Santos nga Misa. Mientras may ginagutum kag nagakinahanglan kita nga mga kautoran, ang Misa nagapabilin nga BUKAS kag nagahangkat sa aton nga mangin MILAGRO SA PAGPAAMBIT SANG KAALWAN SANG DIOS! Ang nano man nga yari sa aton, nag-gikan sa kaalwan sang Diyos, sa aton pagpa-ambit sini nangin alagyan kita sang Iya nga milagro sa aton isig-katawo! Padayunon naton ang pagpaluntad sang milagro sang Diyos paagi sa aton pagpa-ambitanay!