CHRIST THE KING (A)

CHRIST THE KING- Year A  (Nov. 23, 2014)

(Mt. 25: 14-30 or Mt. 25: 31-46)

  May isa ka “lector” nga tuman gid ka tawhay kon magbasa sang Balasahon sa Santos nga Misa. Malagnay gid kaayo kag tuman kahinay ang iya nga estilo sang pagbasa. Kon iya na gani turno ang magbasa, madamo sa mga sumilimba ang ginapangpilaw kag ang iban pa gani, natutulogan. Nag-abut gid  ini nga tion nga sya ang nagbasa sang Nahauna nga Balasahon, kag suno sa ginapaabut, ang mga tawo ginpangpilaw mientras nagapadayon sya sa pagbasa, kag sang pagkatapos sang Balasahon, nagsiling ang lector: “The word of the Lord.” Apang ang mga sumilimba wala na makasabat tungud ang kalabanan sa ila natulogan na! Ang lector nakapainu-ino kon nano ang maayo nga buhaton agud mapukaw sila sa ila katulugon, kag sa mabaskug nga tingug nagsinggit: “THE END OF THE WORLD!” Nagbungkaras ang tanan sa ila kapilawon kag katulugon. Nakabugtaw sila tanan!

  Basta parti gani sa katapusan sang kalibutan, madamo sa aton ang nagalasa kag nagapamangkut kon san-o bala ini mahanabo? Ayhan sa intensyon nga agud mangin handa kon mag-abut ini. Halos kada dekada sang aton nga henerasyon, may yara gid kita nga mabati-an nga mga panagna nahanungud sini nga isyu. Ang iban nagasiling nga kinahanglan magpanagu sa kweba, kag magdala sang madamo nga balon nga kandila kay may yara nga “three days darkness” kon ini mahanabo. Ang iban man nagasiling nga magkadto na sa ila relihiyon kay sila lang ang maluwas. Kag madamo pa kita nga mabati-an nga mga huring-huring parti sa sini nga ginakakugmatan nga hitabo.

  Apang ano ang ginatudlo sa aton sang aton Liturhiya sa subong nga Domingo, sa diin aton ginasaulog ang Kapiestahan ni Kristo nga hari ukon ang Cristo Rey? Ini nga kapiestahan nagatudlo sa aton nga “nagatakup” na ang isa ka bahin sang Kalendaryo sang Simbahan, tungud “magasugud” naman ang isa ka bag-o nga pagti-ug sang Liturhiya sa aton mga selebrasyon. Magatakup na ang “Year A”, kag magsugud naman ang “Year B” sa pagsugod sang Panahon sang Adbiento. Sa bug-os nga tuig, ginsaulog naton ang pagti-ug sang aton kabuhi sa kabuhi sang aton Ginoo, kag karon, bilang pagtakup sini, aton nga GINAPAHAYAG nga sa pagkamatuod, ang NAGAHARI sa aton pag-ginawi amo si Kristo!- Si Kristo nga magakari bilang aton nga Hari. Amo ini ang ginatumud subong sang aton Liturhiya- ang aton Ginoong Jesus magakari sa katapusan nga panahon bilang Hari sang tagsa-tagsa. Kon san-o ini mahanabo, BISAN SI KRISTO WALA SINI MAKAHIBALO, kundi ang Iya lamang Amay sa langit! Apang kon mahanabo ini nga tion, ini tungud nga may gina-aman Sya nga isa ka bag-o nga pagpamukadkad sang isa ka BAG-O nga kabuhi.

  Kon magbasa kita sang nobela, maglantaw sang tele-serye, ukon maglantaw sang sine, nagahawat-hawat kita sa paghulat sang tion nga magasiling: THE END. Buot silingon tapos na ang tanan. Buot silingon, HUMAN na ang istroya, kag ani ang manunulat sina nga istorya, sarang naman makasugog sang isa ka bag-o nga istorya. Kon ang sine gani, TO BE CONTINUED… masiling kita, pigado ina nga sine tungud BITIN. Sa bagay nga masiling naton nga KUMPLETO ang pagsaysay kon may yara nga PAGTAKUP ukon ending ang ginapatuhoyan sang istorya.

  Amo man sini sa aton pagkabuhi. Indi sing human ang tanan, kon wala sang pagtapos. Kag amo man ini ang tinutuyo subong sang aton Ebanghelyo sa aton pagsaulog sang Piesta ni Kristo nga Hari. Magatapos ang tanan sa sining kalibutan, kag sa iya nga pagtakup sini, magakari ang aton Ginoo nga magatimbang sa aton tanan suno sa aton BINUHATAN NGA MAAYO SA MGA KUBOS KAG IMOL NATON NGA ISIGKATAWO. “Kay gingutum ako kag ginpakaon niyo ako, gin-uhaw ako kag ginpainum ninyo ako, dumulu-ong ako kag ginpadayon ninyo ako sa inyo mga puluy-an, hubo ako kag ginpabayu-an ninyo ako, nagmasakit ako kag gin-atipan ninyo ako, nabilanggo kag gindu-aw ninyo ako.” Sa pagtakup naton sang isa ka tuig sang kalendaryo Liturhiko sang Simbahan, kita man dapat maghatag sing SUMA sa sahi sang kabuhi nga aton nga aton ginkabuhi sa pagtalupangud sang presensya sang aton Ginoo paagi sa mga kubos kag mga imol.

  Matuod nga may “ending” ang tanan sa sining kalibutan, apang paano ang aton pagtakup sini? Kon si Kristo ang matuod nga Hari sang aton kabuhi, kilalahon naton Sya sa mga imol kag mga kubos! Amo ini ang pinakamanami nga paghanda sa pag-atubang sang END OF THE WORLD!

33rd Sunday-A

33rd Sunday –Ordinary Time- Year A  (Nov. 16, 2014)

(Mt. 25: 14-30 or Mt. 25: 14-15, 19-20)

  “Maayo gid, maayo kag matutum nga suluguon! Tungud kay maayo ka magpatikang sang diutay nga kantidad, karon itugyan ko sa imo ang daku nga kantidad. Dali diri kag mag-ambit sang akon kalipay!”

  Sa katapusan sang panahon, magapangayo sing husay sa aton ang aton Ginoo nga ginatumod subong sa palaanggiran sang isa ka agalon nga nagbalik gikan sa madugay nga pagpanglakaton sa malayo nga duog. Sa iya nga pagbalik, iya nga pangayuon kon paano naton ginpatikang ang iya ginbilin nga mga pagkabutang sa aton responsibilidad. Sa mga nagpatikang ukon nagpatin-ad sang iya ginbilin, sya magapadaya, kag sa mga wala sang ginhimo, ukon nangin uya-ya sa iya ginbilin, sila pagasilutan. Kasimple gid lang kaayo sang basehan sang padya ukon sang silot. Ang nagpaumwad sang iya ginhatag pagapadyaan, kag ang wala  magbuhat sang dapat nila nga buhaton, pagsilutan!

  May isa ka engineer nga nag-alagad sa isa ka kompanya sa madugay nga mga tinuig. Sa halos bug-os niya nga propesyon, ang iya tini-on kag kina-agman, iya nga ginhatag sa amo nga kompanya. Pirme lang sya nga ginapadunggan bilang isa ka “model employee” sa amo nga kompanya. Ini tungud sang iya daku nga kontribusyon sa pagpa-umwad sang serbisyo sang kompanya. Apang nagamantener gid lang sya sang kina-andan nga sweldo sang isa ka manug-obra sa amo nga kompanya tubtub nga nagkaabut na sya sa tion nga sya maga-retiro na. Apang antes sya magretiro, ginhatagan sya sang iya “katapusan” nga proyekto sang Presidente sang kompanya nga iya gina-trabahoan. Isa ini ka mansion nga suno sa mando sang Presidente, dapat niya obrahon sang pinakamanami tungud para ini sa isa ka espesyal nga kliyente. Siling sang Presidente,  magalakat sya sing madugay, kag tungud sang pagsalig sa iya, ginabilin na sa iya ang tanan nga responsibilidad sa pagpahuman sini pati na ang pondo nga pagagamiton. Sa iya nga pagbalik, nagalaum gid ang Presidente sang kompanya nga mahuman na ang amo nga balay. Nakapainu-ino ang engineer sang iya nga sitwasyon. Ni bonus, wala gid sya makatilaw sa amo nga kompanya sa malawig nga tinion sang iya serbisyo, kag karon, manug-retire na sya nga wala gid sing daku nga tinipunan. Sa bagay nga nakita niya ini nga isa ka kahigayunan sa “pagpangurakot” agud makakuha man sya sang iya “nagaka-igo” nga benipisyo. Gani, ginkutoran niya ang mga materyales sang amo nga mansion. Ang mga menos nga klase sang materyales ang iya ginpang-gamit, kag nagpili sya sang mga manug-obra nga indi gid sang “skilled-workers” agud makamenos pa gid sya sa inugbayad sa trabaho. Nagligad ang isa ka tuig, kag nahuman ang mansion, kag nag-abut man ang Presidente sang kompanya gikan sa iya malayo nga ginhalinan. Kaupod sa iya kag sa mga Opisyales sang kompanya, nagkadto sila sa amo nga mansion nga nahuman. Sang yara na sila sa ugsaran sang mansion, ginhatag sang engineer ang lyabi para sa pwerta sang amo nga mansion, apang ginbalik ini sang Presidente sa iya nga nagasiling: “Engineer, sa malawig nga tinion, imo nga ginhatag ang bug-os mo nga ikasarang sa pagpa-umwad sang aton Kompanya, kag wala ka gid sing nabaton nga mga benipisyo diri magluwas gid lang sa imo bulanan nga sweldo. Karon sa imo nga retirement, tion na ini sang aton kompanya ang pagtamud sang kaayo nga imo ginpaambit. Ini nga mansion para sa isa ka espesyal nga tawo nga takus nga pagahatagan sini nga regalo- PARA INI SA IMO. ISA KA PAGPASALAMAT INI SANG ATON KOMPANYA SA MGA TINION KAG MGA SAKRIPISYO NGA IMO GINHATAG! PANGALIPAYI INING MATAHUM NGA MANSION PARA SA IMO KAG SA IMO PAMILYA!

  Asta subong, daw kagton sang engineer ang iya nga siku, tungud natalupangdan niya ang iya nga “pagkasakun” kag sa iya pagkamaiya-iyahon! Kon nahibaluan lang niya nga para gali ato sa iya kag sa iya pamilya, kuntani wala niya pagkutoran ang mga materyales nga iya gingamit! Sa sobra niya ka pagka-segurista, gingisa sya sa iya kaugalingon nga mantika!

  Tanan kita mga utod, enkargado lang sang Mahal nga Dios sa sining kalibutan. Ginhatag bala naton ang pinaka-maayo sa pagpatikang sang mga kaayohan nga iya ginpahulam sa aton? Nangin responsable bala kita sa mga manggad nga iya ginbilin sa aton agud aton patin-aron paagi sa isa ka maayo nga pagpangabuhi? Ano ang husay nga aton mahatag sa Iya kon Sya magkari?

DEDICATION OF THE LATERAN BASILICA

32^nd Sunday (Feast of the Dedication of the Lateran Basilica)- Year A  (Nov. 9, 2014)

(Jn. 2: 13-22)

  “Indi ninyo paghimoa nga balaligyaan ang balay sang akon Amay!” Suno sa ginsiling sa Ebanghelyo, ang mga gintuton-an nakadumdom sa ginsiling sang kasulatan, “Ang akon kabalaka sa imo balay, O Dios, nagadabdab sa sulod nakon subong sang kalayo.”

  Sa aton nga pagsaulog subong sang Kapiestahan sang pagdedikar sang Basilikia sang Letran, kita ginapahanumdum sang pagkabalaan sang isa ka duog nga ginapatungud naton sa Mahal nga Dios… ang duog sa diin Sya nagapuyo kag sa diin aton man Sya ginasumalang. Amo gani nga “nagdabdab” gid ang balatyagon sang aton Ginoo sang Iya matalupangdan nga ang “temple” nangin isa na ka duog sang balaligyaan, imbes nga ini mangin duog nga palangamuyoan- ang duog sa pagsumalang sa aton Amay sa langit. Ngaman nga nangin subong sini ang sitwasyon sa Templo sa panahon sang aton Ginoo?

  Ginasiling nga sa templo sang mga Judeo, may bahin sang ila nga temple, sa may pwertahan sini, nga ginapahanugutan ang pagbaligya sang  mga pagkabutang nga kinahanglanon nila sa paghalad sa templo sang Dios. Katulad abi sang mga baka, kanding, karnero, salampati kag iban pa. Bisan si San Jose kag Maria Santisima, sang sila naghalad sa templo, naghalad sing salampati nga ginbakal sa amo man nga balaligyaan. Apang ang natabo subong sa aton nga Ebanghelyo, nga ining mga manugbaligya, naglapaw na sa ila teritoryo. Imbes nga didto lang sila sa lugar sang baligyaan, nakaabut na sila sa parti sang palangamuyon! Sa bagay nga imbes nga mangin lugar ini sang pagpakig-angut sa Dios, nahimo na ini nga duog sang komersyo!

  Ayhan, wala na ini nga mga “compartments” sa aton mga templo ukon mga Simbahan subong, apang ang panimuot nga ginkangil-aran sang aton Ginoo sa Iya nga panahon, amo man sa gihapon ang nagaluntad sa aton pagsimba sa Dios. Kon kaisa daw ginalantaw naton nga ang pagpakig-angut sa Dios daw isa man ka komersyo sa diin aton nga ginatumbasan ang aton kaluwasan sa aton materyal nga mga manggad. May yara sa gihapon sa aton ang nagadumdum sa pagbakal sang aton hagdanan pa langit! (And she’s buying the stairway to heaven). May ara sa aton nga nagasiling (bato-bato sa langit, ang tatamaan ‘wag magagalit): “Daku man ang nahatag ko sa Simbahan, sigurado na gid ang akon kaluwasan!”… “nagabulig man ako sa Simbahan, mapatawad na ang akon mga sala!”…ukon “Nag-donate man ako sing daku sa projects ni Father, gani, may kapit na ako sa Ibabaw!”. Madamo pa nga mga mentalidad nga kasubong sini ang aton masusumalang sa aton pagpanglakaton sa aton pagtuo, apang isa lang ang ginapahayag nga kamatuoran subong sang aton nga Ebanghelyo: Indi mabakal ang aton kaangtanan sa Dios!

  Sa sini nga painu-ino nga “nagsilabo” ang balatyagon sang aton Ginoo sa aton Santos nga Ebanghelyo. Luyag Niya nga ipa-abut sa mga tawo sang Iya nga panahon kag ayhan sa aton man sa sini nga tinion nga ang Dios indi sarang “mabulsa”. Ang aton kaangtanan sa Iya indi matupungan sang inggat sang kwarta kundi sang inggat sang aton hantup nga tagipusuon. Indi man ini matupungan sang kon ano man nga bili tungud wala sang may makatumbas nga bili sa paghigugma sang Amay nga Iya ginhatag paagi sa kabuhi sang Iya nga Anak nga naghalad sang Iya nga kabuhi didto sa Krus.

  Ang Templo ukon ang Simbahan amo ang duog sa diin aton ginatalupangud ang aton “pagka-diutay” sa atubangan sang “daku” nga Dios. Ang Simbahan amo ang duog sa diin aton ginapa-ubos ang aton kaugalingon sa atubang sang mataas nga Dios. Ang simbahan amo ang lugar nga nagahimo sa aton nga alalangay sa isa kag isa, tungud diri, sa sini nga lugar, naga-atubang kita sa isa lamang ka Amay, kag kita dapat magkabig sa isa kag isa bilang  mag-ululutod.

  Pakabala-anon naton ang puluy-an sang Dios kag himuon ini nga isa ka duog sa diin aton mabatyagan ang Iya nga paghigugma paagi sa aton paghigugma-anay sa isa kag isa.

PIESTA MINATAY (A)

PIESTA MINATAY- Year A  (Nov. 2, 2014)

(Jn. 14:1-6 or Mt. 25: 31-46)

  “Ako amo ang dalan, ang kamatuoran, kag ang KABUHI…” Amo ini ang mga pulong nga ginpasalig sang aton Ginoo sa Iya mga apostoles, sa Iya nga pagbalik sa Iya nga Amay sa ginharian sang langit. Isa man ini nga pagpabakud sang ila nga pagtuo nga sa kabug-osan, bisan nga mapatay ang aton Ginoo, Sya mangin mandada-ug sang kamatayon paagi sa Iya pagkabanhaw gikan sa mga minatay.

  Aton karon ginasaulog ang kapiestahan sang mga minatay… sang aton mga pinalangga nga nagtaliwan na sa sining dutang luhaan. Kag sa sini nga pagsaulog, kita ginapahanumdum sang aton nga Simbahan suno sa pagpamatuod sang pagkabanhaw sang aton Ginoo, nga ang mga pinalangga naton nga mga nagtaliwan, padayon nga nagakabuhi, tungud sila naga-ambit man sang pagkabanhaw sang aton Ginoong Jesukristo. Ini tungud nga sa pagkabanhaw sang aton Ginoo, Iya ginpamatud-an nga Sya amo ang Dios sang mga BUHI kag indi sang mga patay. Kag tungud sa aton pag-ambit sang Iya nga kabuhi paagi sa Sakramento sang Bunyag nga aton ginbaton, kita man naga-ambit sining kapupun-an sang kabuhi nga dayon. Sa bagay nga makasalig kita nga ang kamatayon indi sang “sirado” nga pwertahan nga nagatapos sang kabug-osan sang aton pagkatawo, kundi ini isa ka “bukas” nga ganhaan nga nagatuy-toy sa aton sa pag-ambit sang kapupun-an sang kabuhi sa ginharian sang aton nga Amay sa langit.

  May isa ka atleta nga isa ka “Regional Champion”. Ginpadunggan sya sang ila nga Gobernador, kag ginhatagan sang bangkete kag “blow-out” sa iya nga ginhatag nga dungug sa ila nga lugar. Sang tungang-gab-i na, nagpauli sya sa ila nga balay, apang ang alagyan pauli sa ila, may sementeryo nga pagaagihan. May isa man ka daw kulang-kulang sa ila nga lugar, nga kon gab-i didto nagakatulog sa sementeryo. Kon sa diin ang bakante nga nitso, amo ina ang iya ginahimo nga tululugan, kag kon wala gid sang bakante nga nitso, bisan sa bag-ong kut-kot nga lulubngan, didto sya nagaplastar kag magkatulog. Nahanabo nga ining atleta, sa iya nga pagpauli, nga daw nakainum-inum na sang makahulubog nga ilimnon, nag-agi sa amo nga sementeryo nga nagaturis-turis ang iya panglakaton, kag sa wala niya ginapaabut, nalusot sya sa buho sa bag-ong kut-kot nga lulubngan. Gintimakasan niya nga lumpaton ang amo nga lulubngan, apang bisan sya “champion” sa high-jump, indi nya gid mahimo nga makatakas. Sa sige-sige nya nga lukso-lukso, wala niya matatapan nga ang kulang-kulang ara gali sa amo nga lulubngan, nga mahamuok ang katulugon, apang nakabugtaw tungud sang iya ginabuhat. Kag ang kulang-kulang naghambal: “Nagaano ka diri?” Sa daku nga kahadluk suminggit ang atleta kag sa bug-os niya nga masarangan nagbuylo gid sya kag nalumpat niya paggwa sa lulubngan kag nagdalagan sa kadasig-dasig, sa sobra niya nga kahadluk! Asta subong daw nagadinalagan gihapon sya…

  Mga utod, ayhan kita ang nagapadayon sa pagdalagan sang amo nga atleta. Asta subong, basta kamatayon nga gani ang gina-estoryahan, ginapalagyuhan naton ang amo nga isyu. Masiling kita nga daw sa ginatuloy naton ang aton isigkatawo. Amo gani nga kon pwede lang, likawan naton ang topiko sang kamatayon. Madamo kita sang mga gin-embento nga mga linggwahe agud malikawan ang kamatuoran sang kamatayon. Sang una ang  lulubngan ginatawg nga “sementeryo” apang para nga daw indi matandog ang topiko sang patay, ginatawag na naton ini subong nga “Memorial Park”. Sang una ang ginadal-an sang patay ginatawag nga “funeraria”, subong ginatawag na ini nga “funeral parlor”. Ang “embalmer” sang una, ginbatawag na subong nga “mortician”- daw beautician bah!

  Madamo gid kita sing padihot agud nga kon pwede lang, indi na naton paghinalaan ang topiko sang kamatayon. Apang gustuhon ta man ukon indi, ang tagsa-tagsa sa aton, magapangatubang gid sini nga kamatuoran. Sa bagay nga sa karon nga tion, sa Piesta sang mga Minatay, aton ini gina-atubang nga may kaisug, tungud sa pagkamatuod, ang kamatayon indi sing katapusan sang aton pagkabuhi, kundi isa lamang ka alagyan agud aton maambit ang KAPUPUN-AN sang kabuhi, kag ini, amo ang kabuhi sang PAGKABANHAW. Aton pangamuyo-an ang aton mga pinalangga nga nag-una na sa aton, kag aton nga ig-ampo nga sa katapusan sang mga panahon, kita tanan magakilit-anay sa isa lamang ka bangkete nga ginhanda sang aton Amay sa langit didto sa Iya wala’y katapusan nga Ginharian.