ALL SAINTS' DAY

“BE”-ATTITUDES

Ginasa-ulog naton subong nga Dominggo ang Kapiestahan sang mga Santos… mga tawo nga katulad man naton apang naghimud-os nga makalampuwas sa aton tawohanon nga kahuyang. Sila amo ang mga tawo nga nagpakigbato sa ila kaluyahon, ilabi na gid sa pagda-ug sa pag-ganyat sang  kasal-anan. Sila nagapahayag sa ila pagkabuhi nga ang tawo, bisan pa nga kaupod na sa iya pagkatawo ang pagkahuyang, ang tawo may kapasidad nga magbatak sang iya nga kaugalingon kag sarang makasabat sa panawagan sang aton Ginuong Jesus nga: “Magmangin himpit subong nga ang Iya Amay sa langit, himpit”… Be perfect as my Heavenly Father is perfect!  Sila nagapakita sa aton nga ang mga pagpanginbulahan nga ginmitlang sang aton Ginuong Jesus subong nga Ebanghelyo sarang naton maangkon kon kita maghimud-os sa aton masarangan, kag sa pagsandig sa sarang mabuhat sang Diyos sa aton kabuhi.

Isa sa mga ginmitlang sa mga pagpanginbulahan sang aton Ginuo amo ang MALULUY-ON. Ini tungud sila pagakalu-oyan man sang ila Amay sa langit. Buot silingon nga ginalantaw sang aton Amay sa langit ang aton buhat sang kaluoy tungud una sa tanan, Siya amo ang Amay sang kaluoy, kag luyag Niya nga kita, bilang Iyang mga anak, magpaluntad man sang kaluoy sa aton tunga!

Amo ini ang mga Santos, nalampuwasan nila ang ila tawohanon nga pagkasakon tungud sila nagapati kag nagatuo nga ang aton Amay sa langit napun-an man sang kaluoy kag ginagikanan sang tanan nga kalu-oy.

Ang piesta sang mga Santos nagatudlo sa aton nga ang aton pagkawo wala nasandig sa pagpakasala kundi sa pagtikang sa dalan nga ginatudlo sang aton Amay sa langit!-KALUOY, PAGHIDAIT, KAG PAGPAUBOS!

Si San Agustin, sang una, nagpamangkot: “Kon ang mga simple kag ordinaryo nga mga lalake kag babaye sarang mangin santo, ngaman ako indi pwede?” Ang selebrasyon sang “Todos los Santos” nagapahanumdom sa aton nga kita tanan ginatawag nga mangin santo kag ang pagkabalaan, pagkasagrado o pagkasantos posible para sa tanan. Ang tanan “kandidato” sa pagkasantos

Apang ngaman ginasaulog gid naton ining “All Saints Day” kay damu man nga mga inadlaw sa isa ka tuig nga aton man ginapadunggan  ang mga Santos? Ini tungod kay ang Simbahan nagatulod sa aton sa pagdumdom kag pagpadungog, bisan isa lang sa isa ka tuig kag indi lang sa aton mga paborito, kundi sa TANAN NGA MGA SANTOS, labi na gid ang mga indi sikat, wala nakilal-an kag wala  gin-”canonize’ sang Simbahan– wala ginbantala snag OPISYAL sang aton Santa Iglesia.

Karon, paano naton padunggan kag tahuron ang mga ‘HEREOS’ O ‘BAGANIHAN’ sang aton Simbahan? Wala na sing iban pa nga pamaagi kundi ang ILOGON sila. Magtinguha nga mangin balaan, sagrado o santo man pareho sa ila.

Kag paano? Tumanon kag himuon ang mismo nga “Sermon sa Bukid” ni Kristo: Ang “Beatitudes” – ang Dalan sang Pagkabalaan o Pagkabulahan! Paagi sini, si Kristo naghatag na nga daan sang “talamdan” para sa aton pag-usisa sang aton kaugalingon sa Iya nga paghukum sa aton sa ’pihak’  sang aton kinabuhi: May espiritu ka bala nga mapainubuson? Maluluy-on ka bala? Nagapaluntad ka bala sang Paghidait? Nagtinguha ka bala para sa kaayohan sang imo kalag? Matarung ka bala? Malimpyo bala ang imo taguipusuon? Kag iban pa… Kon ang aton sabat ta HUO, masiling naton nga indi ka malayo, kag laban-laban gid nga ining “November 1”, mangin akon kag imo man FIESTA sa ulihe kon ang aton nga tion mag-abut na!

29th Sunday in Ordinary Time (B)

PAG-ALAGAD SA PAGSERBISYO...

Sang nagligad nga Dominggo ginhangkat kita sang aton Ginuo nga kon luyag kita magsunud sa Iya, dapat naton ibaligya kag ipanghatag ang tanan, agud mangin hilway kita nga makaalagad sa Iya kag sa isa kag isa. Subong nga Dominggo, Iya man ginapahayag kon ano nga SAHI ini nga pag-alagad ang kinahanglanon agud mangin DAKU kita sa atubangan sang Diyos. Ini amo ang pag-alagad nga kita dapat mangin SULUGU-ON sang tanan! “The greatest among you should be the SERVANT of all!”

Para sa aton Ginoo, ang “pagkadaku” ukon ang “greatness” wala nasandig pag-”dominar” sang aton isigkatawo, ukon sa pag-gamit sang aton poder o impluwensya agud mag-lyabe sa iya mga sinakpan, kundi sa pamaagi sa isa ka tampad nga pag-alagad o pagserbisyo, nga ang iya gid lang ginahandum amo ang paghaw-as sa iya isigkatawo sa lunang sang kapigadohon ukon pagkakinahanglan. Ang isa ka minatuod nga lider para sa aton Ginoo, handa sa pagsakripisyo bisan pa sa iya mga kaugalingon nga mga kasulhayan, agud ang iya isigkatawo mahatagan man sang lugar nga makaginhawa sa ila mapi-ut nga kabuhi. Ang isa  ka minatuod nga lider wala nagalan-taw sang iya lang kaugalingon nga bentaha ukon sang mas masulhay nga kabuhi sang sa iya ginadumalahan.

Kabudlay man sini nga mga panudlo!  Amo ini ang klaro nga reaksyon sang mga gintutun-an sang pagkabati nila sini nga mga pulong sang aton Ginuo. Kay sa pagkamatu-od, duna na sa aton pagkatawo nga mas naluyagan naton nga ALAGARAN sang sa MAG-ALAGAD! Luyag kita nga dayaw-dayawon sang mga tawo tungud kita manggaranon, inpluwensyado, lutaw, kag mas may ikasarang sang sa iban. Amo gani nga balingag gid nga lantawon ang mga tawo nga nangako sang SERBISYO PUBLIKO apang kon bayawon ang kwenta, kon ara na sila sa palangaku-an, SILA ANG GINA-ALAGARAN. Kon ingkaso nga sila “mag-alagad” gid man, ini dapat may PORSYENTO gikan sa ila “proyekto”! Tani makamuklat man sila nga ining ila mga proyekto kag ang kwarta nga ginagasto sa amo nga mga proyekto, indi sang ila, kundi IYA SANG MGA PUMULUYO! Makalulu-oy man si Juan de la Cruz nga nagabinayad sang buwis agud tani mag-umwad ang iya pangabuhi, apang ginpanghimuslan lang sang pila naton nga mga “alagad” sa paghut-hut sang iya ginpaninguhaan!

Ang minatuod nga pag-alagad wala naga-isip kag wala nagapamintaha! Sa baylo, ini nagapakita sang pagkasulugu-on paagi sa pag-alagad bisan pa sa labing kubos naton nga mga kautoran. Ini nga pag-alagad nagalab-ut sa tatlo ka “L” sa aton katilingban–  the LEAST, the LAST, and the LOST! Amo ini sila ang labi nga nagakinahanglan nga indi dapat mahamulag sa mata kag prayoridad sang aton mga pangulo. Sila ang mga laragway nga padayon nga magasukma sa aton mga lideres kon ano ang ila mga binuhatan sa pagpanguna sa panong nga natalana sa ila nga posisyon bilang alagad sang mga tawo.

Maasubo lang nga ining tatlo ka mga “L” sang aton katilingban amo ang masami nga nangin biktima sang aton indi maayo nga mga lideres. Imbes nga sila          buligan, sila pa amo ang masami nga ginakangil-aran, ginasikway, ginasika-sika, kag ginapatumbayaan.

Ang aton Ginoo sa aton Ebanghelyo, padayon nga nagahangkat sa tagsa-tagsa sa aton, ilabi na gid ang yara sa mga palangaku-an kon ano nga sahi sang pag-alagad kag mga hilikuton ang aton ginbuhat sa isigkatawo nga nagakinahanglan. Lider ka man, pero KULIPOY ka sa mata sang Dios kon ang imo pag-alagad para lang sa imo kaugalingon nga bentaha. THE GREATEST AMONG YOU SHOULD BE THE SER-VANT OF ALL! Amo ini ang talaksan a gud mangin daku kita sa panulukan sang Dios!

28th Sunday in Ordinary Time (B)

INDI ULIPON SANG MANGGAD!

Isa ka tawo ang nagpalapit sa aton Ginoo nga luyag magsunod sa Iya bilang isa ka gintutun-an. Natalupangdan sini nga tawo nga paagi sa pagsunud sa aton Ginoo, MAANGKON niya ang ginharian sang langit. Sa bagay nga nagpamangkut sia kon ano ang iya dapat buhaton agud iya maabut ang iya ginahandum.

Maathag nga ginpasunod sang aton Ginoo ang mga kinahanglanon. Una, ang pagsunud sa mga kasuguan sang Dios suno sa ginhatag sa ila ni Moises sa daan nga kasugtanan, kag ang pagpabilin nga matutum sini. Sa sini, madasig nga ginpakamatarung sining tawo ang iya nga kaugalingon, nga sia pasado sa sini nga mga “requirements” tungud sugud sang bata pa sia, iya na gintuman ini nga mga kasuguan. Masiling naton nga matarong kag mabuut ini nga tawo. Isa ka Judeo nga wala nagapabaya sa iya pagkamatutum sa pagtuman sang kasuguan… isa ka “law-abiding” citizen.

Apang isa ka daku nga “kasubo” ang nagluntad sa iya kaugalingon sang ginhatag sang aton Ginoo ang ika-duha nga kinahanglanon. Kag ini amo ang “pagbaligya” sang tanan niya nga pagkabutang, kag IHATAG sa mga imol, kag dayon, magsunod sia sa aton Ginoo. Masinulub-on sia tungud madamo sia sang mga pagkabutang nga iya GINAANGKON. Indi sing makatilingala nga gusto man niya nga ANGKUNON ang ginharian sang langit, tungud sa pagkamatuod, may yara nga KAHAKUG nga nagahari sa iya tagipusuon.

Ang kahakug isa ka “bisyo” nga nagaluntad sa tagipusu-on sang tawo kag amo ang masami nga nagadala sang nanari-sari nga mga kala-inan sa aton kaugalingon kag sa aton isigkatawo. Para sa aton Ginuo, ini isa lamang ka upang sa aton pagsunod sa Iya kag upang man sa pagbantala sang Maayong Balita. Kon ang isa ka tawo MAHAKUG, indi siya makapanumdum para sa kaayohan sang iya isigkatawo tungud ang iya lamang ginalantaw amo pirmi ang iya nga BENTAHA. Wala siya nagalantaw kon paano siya MAKAALAGAD kundi kon paano siya MAKA-GANANSYA! Ini nga tawo wala sang lugar para mangin sumulunod sang aton Ginuo, tungud siya isa ka ULIPON sa iya kaugalingon nga mga luyag kag kagustuhan.

Diri sa sini nga panimuot ginahangkat ang tawo nga luyag magsunod sa aton Ginoo. Kon may yara gid man kita nga mga pagkabutang nga sobra na sa aton kaugalingon nga kinahanglanon, “obligado” na kita sa pagpanghatag ukon sa pagpa-ambit sini nga mga nakulangan kag mga wala-wala!

Ang sumulunod wala naga-una sa iya agalon. Amo gani nga sang nagpamangkut ang pamatan-on sa aton Ebanghelyo subong kon ano ang iya buhaton sa pag-angkon sang Ginharian sang Diyos, sa sulud sini nga pamangkut siya nagapahayag kon ano bala ang kinahanglanon nga mangin matuod-tuod nga MALIPAYON sa kabuhi.

Para sa Ginuo, indi makagarantiya nga WALA ka nagabuhat sang mala-in sa imo isigkatawo. Ukon wala ikaw sang ginlapas nga kasugu-an, kon ang imo lamang kaugalingon ang imo ginapanumdum. Ayhan ginasling sang aton Ginuo: “Wala ka matuod sang mala-in nga ginbuhat sa imo isigkatawo, apang ANO ANG MAAYO nga imo ginbuhat sa ila. Ayhan wala ka sing sala sa imo kaugalingon tungud nagalikaw ikaw nga makasala, apang ano ang imo GINBUHAT sa pag-ulikid sa imo isigkatawo?” ULIPON BALA KITA SA ATON KAHAKUG UKON HILWAY NGA NAGA-ALAGAD?        

27th Sunday in Ordinary Time (B)

ANG PAGHIGUGMA ISA KA DESISYON!

    Ang masami nga kabangdanan kon ngaman naga-asawahay ang lalaki kag babayi, ini tungud kay sila nagahigugma-anay. Sa tagsa ka kalasalon nga akon na-interview, ginasiguro ko gid nga ang elemento sang paghigugma nagaluntad sa tunga sang kabuhi sang nobyo kag nobya. Apang isa ka daku nga pagkanugon ang akon mabatyagan, kon pagkaligad sang pila ka bulan ukon pila ka tuig, masapwan nga ang amo nga mga nagbaton sang sakramento sang kasal, nagabulagay suno sa ila mga personal nga mga kabangdanan. Indi madula sa akon painu-ino nga magpamalandong nga ayhan sa pagkamatuod, sang sila gina-interview, wala gid nila mahangpan sing maayo ang kahulugan sang paghigugma. Ayhan masiling naton nga sadto nga tion “love is blind as lovers cannot see”. Ayhan sa sadto nga tion, INDI sang gugma ang nagluntad, kundi lain nga “attraction” ang nagpatunga sa nobyo kag nobya… ayhan ang ila maayong lawas ukon katahum ang nagbuyok sa ila nga “magluyagay” sa isa kag isa.

Sa aton Ebanghelyo subong, ginapakita sang aton Ginuo nga paghigugma indi lamang sang “luyag” ukon “pagkagusto” sa isa ka tawo kundi ini isa ka SINUMPAAN NGA SAGRADO tungud ini nagapahayag sang plano sang Diyos sa PAGHIUSA sang lalaki kag babayi, sugud pa sang Iya pagtuga sa ila.

Ang paghigugma isa ka DESISYON sa pagbiya sang ginikanan agud maghi-usa sa pinalangga tubtub gid sa kamatayon. Ini nagakahulugan nga ini nga desisiyon napasad sa PAGKAMATUTUM. Isa ini ka daku nga panghangkat sa aton nga panahon karon, ilabi na gid sa mga mag-asawa.

Ang aton Arsobispo nagpaathag sini sing maayo sang sia magsulat sa aton sa pagpa-athag sang pagsupak sang “same sex marriage” sa iya sini kaangtanan sa pagkasagrado sang Sakramento sang Kasal. Sia nagsiling: “Ang kasal, nga natukud sa aton kinatuhayan kag sa isa ka balaan nga paghiusa, napasad sa balaan nga plano sang Dios sang Iya pagtuga. Dugang pa, ang Simbahan nagapanudlo nga ang balido nga Kasal sa tunga sang nabunyagan nga Kristyano isa ka sakramento- isa ka kamatuoran nga makaluluwas. Ini nagakahulugan nga si Jesu-kristo naghimo sang kasal nga isa ka makita nga tima-an sang Iya paghigugma sa Iya nga Simbahan (Eph 5:25-33). Bilang sakramento, ang kasal nagahatag sa magti-ayon sang bugay nga ila kinahanglanon nga maghigugma-anay sing may kaalwan sa isa kag isa, sa pag-ilog sa ka Kristo. Ang matuod nga kasal sa Ginoo kaupod ang Iya bugay, nagadala sang magti-ayon sa pagkabalaan. Nangin “ganhaan ini padulong sa balaan”.

Kon ang kinatuhay/natura  kag tinutuyo sang kasal nangin balingag, naga-untat man ang kasal. Sa madamo nga mga rason, ang kasal sang pareho ang kinatuhay/kasarian nagabali sang kinatuhay sang kasal: wala ini napasad sa paghiusa sang lalaki kag babayi, wala ini nagapasakup sa Dios nga manunuga kag manughatag sang bag-o nga kabuhi, kag ang paghiusa sang kinatuhay indi maangkon sang may pareho nga kinatuhay/kasarian. Indi sila makapasakup sa matuod nga paghiusa sang mag-asawa. Gani, sayup ibutang sa halintang sang kasal ang ila paghi-upod.

Sa katapusan, ang kasal isa ka ginatunaan sang tawhanon kag pang-katilingban nga institusyon. Bisan pa nga ini gina-amligan sang sibil kag sang Simbahan, wala ini mag-gikan sa ila, kundi gikan sa Dios. Sa bagay nga indi sarang makabaylo ang sibil ukon ang Simbahan sang kahulugan kag sadsaran sini. Ang kasal, nga iya natura kag tinutuyo gintukod sang Dios, amo lamang ang paghiusa sang lalaki kag babayi kag magapabilin nga amo sini, agud ini mangin isa ka sakramento, isa ka “ganhaan padulong sa balaan”.